ក្នុងនាមគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា (NASC) ប្រធានគណៈកម្មាធិការវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងបរិស្ថាន លោក Le Quang Huy បានរាយការណ៍អំពីបញ្ហាសំខាន់ៗមួយចំនួន ទាក់ទងនឹងការពន្យល់ ទទួល និងកែសម្រួលសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីភូគព្ភសាស្ត្រ និងរ៉ែ។

ស្តីពីគោលនយោបាយរដ្ឋស្តីពីភូគព្ភសាស្ត្រ និងរ៉ែ (មាត្រា ៣)

មាន​សំណើ​ដក​ប្រការ​៤ ឱ្យ​ស្រប​នឹង​ប្រការ​១ មាត្រា​៧ នៃ​ច្បាប់​ថវិកា​រដ្ឋ; កំណត់យ៉ាងច្បាស់នូវភាគរយដែលត្រូវកាត់ចេញពីប្រាក់ចំណូលពីការកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែ គោលការណ៍នៃការកាត់ និងបង់ចំណូល។

ទាក់ទិននឹងខ្លឹមសារនេះ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា រាយការណ៍ដូចតទៅ៖ បទប្បញ្ញត្តិនៃគោលនយោបាយរដ្ឋក្នុងប្រការ៤ ប្រការ៣ មានគោលបំណងរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធនូវទស្សនៈដែលមានចែងក្នុងសេចក្តីសម្រេចចិត្តលេខ១០ នៃការិយាល័យនយោបាយ។ ទទួលយកមតិយោបល់របស់តំណាងរាស្រ្ត ខ្លឹមសារនៃប្រការ៤ ត្រូវបានកែសម្រួល និងបង្ហាញដូចនៅក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់។ ការរៀបចំថវិកានឹងត្រូវធ្វើឡើងតាមការប៉ាន់ប្រមាណថវិការដ្ឋ ស្របតាមច្បាប់ថវិការដ្ឋ។

ស្តីពីសិទ្ធិ និងទំនួលខុសត្រូវរបស់មូលដ្ឋាន សហគមន៍ គ្រួសារ និងបុគ្គលដែលធនធានភូមិសាស្ត្រ និងរ៉ែត្រូវបានកេងប្រវ័ញ្ច (មាត្រា 8)

មានការផ្តល់យោបល់ដើម្បីបំពេញបន្ថែមបទប្បញ្ញត្តិដែលអង្គការ និងបុគ្គលដែលធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែជារៀងរាល់ឆ្នាំទទួលបានការគាំទ្រសម្រាប់ការចំណាយលើការវិនិយោគ ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង ការថែទាំ ការសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការការពារបរិស្ថាន ដើម្បីបង្កើនការទទួលខុសត្រូវរបស់អង្គការអាជីវកម្មរ៉ែ។

យោងតាមប្រធានគណៈកម្មាធិការវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងបរិស្ថាន (CST) លោក Le Quang Huy មានមតិពីរប្រភេទលើខ្លឹមសារនេះដូចខាងក្រោម៖

មតិទី១៖ បន្ថែមចំណុច ឃ ប្រការ ១ មាត្រា ៨ តាមជម្រើសទី១ ដូចក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ (រដ្ឋាភិបាលស្នើបន្ថែម)។

មតិនេះនឹងមានអត្ថប្រយោជន៍ក្នុងការបង្កើតមូលដ្ឋានច្បាប់ដើម្បីបង្ខំឱ្យអង្គការ និងបុគ្គលដែលកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែបំពេញទំនួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួនក្នុងការគាំទ្រការចំណាយលើការវិនិយោគសម្រាប់ការកែលម្អ ថែទាំ និងសាងសង់ការងារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបច្ចេកទេស និងការងារការពារបរិស្ថានក្នុងតំបន់តាមកម្រិតដែលសម្រេចដោយក្រុមប្រឹក្សាប្រជាជនខេត្ត។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គុណវិបត្តិគឺថាបទប្បញ្ញត្តិនេះផ្លាស់ប្តូរការទទួលខុសត្រូវចំពោះការគាំទ្រជាមួយនឹងកម្រិតគាំទ្រដោយស្ម័គ្រចិត្តនៃច្បាប់រ៉ែបច្ចុប្បន្នទៅជាការទទួលខុសត្រូវគាំទ្រជាកាតព្វកិច្ច ដែលជាគោលនយោបាយថ្មីដោយគ្មានការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់។

ក្រៅពីនេះ មិនមានបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីកម្រិតនៃការប្រមូល ដែលងាយនាំទៅរកការអនុវត្តន៍តាមអំពើចិត្ត។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ការអនុញ្ញាតឱ្យ "មូលនិធិគាំទ្ររបស់អង្គការ និងបុគ្គលដែលកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែ យកទៅគិតក្នុងការចំណាយផលិតកម្ម" គឺមិនស្របតាមច្បាប់ស្តីពីពន្ធលើប្រាក់ចំណូលសាជីវកម្ម ដែលផ្ទុយនឹងគោលការណ៍ដែលថា ការចំណាយដែលអាចកាត់បាននៅពេលកំណត់ប្រាក់ចំណូលជាប់ពន្ធ គឺជាការចំណាយដែលទាក់ទងដោយផ្ទាល់ទៅនឹងសកម្មភាពផលិតកម្ម និងអាជីវកម្ម។

លើសពីនេះ អង្គការ និងបុគ្គលដែលធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែបានបង់ពន្ធ ថ្លៃសេវា និងថ្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែដល់ថវិការដ្ឋ។ រដ្ឋធ្វើនិយតកម្ម និងបែងចែកថវិកាតាមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ថវិការដ្ឋ ដើម្បីថែរក្សា និងកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការពារបរិស្ថាន (ប្រសិនបើមិនសមស្របទេ ចាំបាច់ត្រូវកែសម្រួល និងបង្កើនចំណូលទាំងនេះ)។ ដូច្នេះ បទប្បញ្ញត្តិដែលអង្គការ និងបុគ្គលកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែត្រូវតែផ្តល់ការគាំទ្រជាកាតព្វកិច្ចគឺមិនយុត្តិធម៌ចំពោះវិស័យសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងទៀត និងបង្កើតបន្ទុកចំណាយសម្រាប់អង្គការ និងបុគ្គលកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែ។

មតិទី២៖ រក្សាដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ស្តីពីរ៉ែបច្ចុប្បន្ន ស្របតាមជម្រើសទី២ ក្នុងប្រការ៣ មាត្រា៨ នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់។

អត្ថប្រយោជន៍​គឺ​ថា​គ្មាន​គោលនយោបាយ​ថ្មី​នឹង​កើតឡើង។ ធានានូវលក្ខណៈនៃការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ (សម្រាប់អង្គការ និងបុគ្គលដែលកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែដើម្បីបំពេញទំនួលខុសត្រូវគាំទ្ររបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែគាំទ្រដោយស្ម័គ្រចិត្តនូវកម្រិតនៃការគាំទ្រ)។

ទាក់ទងនឹងគុណវិបត្តិ ជម្រើសនេះអាចនាំឱ្យអង្គការ និងបុគ្គលនានាកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែតាមអំពើចិត្តក្នុងការអនុវត្តទំនួលខុសត្រូវគាំទ្ររបស់ពួកគេយ៉ាងងាយស្រួល (មិនតម្រូវ)។ បច្ចុប្បន្ន មានមូលដ្ឋានមួយចំនួនអនុវត្តគោលនយោបាយនេះ ហើយមានភាពខុសប្លែកគ្នានៅក្នុងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីទំនួលខុសត្រូវ (ចាំបាច់ ឬដោយស្ម័គ្រចិត្ត) របស់អង្គការ និងបុគ្គលដែលធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ។

តាមនោះ ប្រធានគណៈកម្មាធិការវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងបរិស្ថាន លោក Le Quang Huy បានឲ្យដឹងថា គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាបានស្នើឱ្យរដ្ឋសភាពិចារណា និងផ្តល់យោបល់លើខ្លឹមសារនេះ។

ស្តីពីទំនួលខុសត្រូវនៃផែនការរ៉ែ (មាត្រា ១៤)

ក្នុងកិច្ចពិភាក្សាក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៧ សន្និសិទតំណាងរាស្រ្ដដែលធ្វើការពេញម៉ោង និងសិក្សា ទទួល និងកែសម្រួល មានមតិផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនលើខ្លឹមសារនៃការប្រគល់ភារកិច្ចឱ្យភ្នាក់ងារទទួលបន្ទុករៀបចំផែនការរ៉ែ។

គណៈកម្មាធិការ​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​រដ្ឋសភា​បាន​ដឹកនាំ​ទីភ្នាក់ងារ​ប្រធាន​ពិនិត្យ និង​ព្រាង​ជម្រើស​ពីរ​ដើម្បី​ស្វែងរក​មតិ។ ផ្អែកលើការសំយោគមតិ និងការវិភាគអំពីគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិនៃជម្រើសនីមួយៗ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលបានឯកភាពធ្វើរបាយការណ៍ជូនរដ្ឋសភា ស្តីពីបទប្បញ្ញត្តិជម្រើស ០១ (ជម្រើសទី១ ជាមួយនឹងការកែសម្រួល) ក្នុងទិសដៅ៖ ប្រគល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់តាំងភ្នាក់ងាររៀបចំការរៀបចំ និងដាក់ជូននាយករដ្ឋមន្រ្តី ដើម្បីអនុម័តលើផែនការរ៉ែ។ បទប្បញ្ញត្តិស្តីពីការរៀបចំផែនការគ្រប់គ្រងភូមិសាស្ត្រ និងរ៉ែត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងផែនការខេត្ត (មាត្រា១៤ នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់)។

ស្តីពីការកែសម្រួលផែនការរ៉ែ (មាត្រា ១៥)

មតិមួយចំនួន បានស្នើថា ការកែសម្រួលផែនការគួរតែត្រូវបានធ្វើឡើងស្របតាមច្បាប់ស្តីពីការធ្វើផែនការ ខណៈអ្នកផ្សេងទៀត បានស្នើបទប្បញ្ញត្តិជាក់លាក់នៅក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតឡើងក្នុងការអនុវត្តភ្លាមៗ និងលក្ខណៈជាក់លាក់ នៃសកម្មភាពអង្កេតភូមិសាស្ត្រ និងរ៉ែជាមូលដ្ឋាន។ គណៈកម្មាធិការ​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​រដ្ឋសភា​បាន​ដឹកនាំ​ទីភ្នាក់ងារ​ប្រធាន​ពិនិត្យ និង​ព្រាង​ជម្រើស​ពីរ​ដើម្បី​ស្វែងរក​មតិ។ ដើម្បីដោះស្រាយការកែសម្រួលផែនការភ្លាមៗ និងដកចេញនូវឧបសគ្គ និងបញ្ហាដែលកើតឡើងក្នុងការអនុវត្ត គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលបានយល់ព្រមធ្វើរបាយការណ៍ជូនរដ្ឋសភា ដើម្បីផ្តល់យោបល់លើផែនការអនុញ្ញាតឱ្យមានការកែសម្រួលមូលដ្ឋានលើខ្លឹមសារនៃផែនការរ៉ែ។

ស្តីពីគោលការណ៍នៃការផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែ (មាត្រា ៤៥)

មានការផ្ដល់យោបល់ ថា គោលការណ៍ផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែត្រូវតែស្របតាមផែនការជាតិរ៉ែ និងផែនការមេថាមពល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាក់ស្តែងទាក់ទងនឹងការជីកយករ៉ែធ្យូងថ្ម។

ប្រធាន Le Quang Huy បានមានប្រសាសន៍ថា ដោយទទួលយកមតិរបស់សមាជិករដ្ឋសភា គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាបានបន្ថែមបទប្បញ្ញត្តិអន្តរកាលក្នុងប្រការ ៧ មាត្រា ១១៦ នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់។

មានសំណើបន្ថែម និងកែសម្រួលចំណុច h ប្រការ ១ មាត្រា ៤៥ ដែលចែងថា "អង្គការនីមួយៗត្រូវបានផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែមិនលើសពី ០៥ អាជ្ញាប័ណ្ណសម្រាប់រ៉ែមួយប្រភេទ ដោយមិនរាប់បញ្ចូលអាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែដែលផុតកំណត់ លើកលែងតែ រ៉ែធ្យូងថ្ម/រ៉ែថាមពល" ព្រោះប្រសិនបើដែនកំណត់ផ្តល់តែ 05 អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែ វានឹងប៉ះពាល់ដល់ គម្រោងការរុករករ៉ែ សន្តិសុខថាមពល ។

ទាក់ទិននឹងខ្លឹមសារនេះ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា សូមធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ដូចតទៅ៖ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ទទួលមរតកនូវបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីចំនួនអាជ្ញាប័ណ្ណរុករក នៃច្បាប់បច្ចុប្បន្ន ដើម្បីកំណត់ការប៉ាន់ស្មាន និងការកាន់កាប់អណ្តូងរ៉ែ និងមិនមានបញ្ហាក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីរ៉ែឆ្នាំ ២០១០។ ការមិនរាប់បញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិសម្រាប់រ៉ែធ្យូងថ្ម/រ៉ែថាមពលគឺមិនស៊ីសង្វាក់គ្នារវាងក្រុម និងប្រភេទរ៉ែនៅក្នុងសកម្មភាពផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែ។ ផ្អែកលើមតិរបស់តំណាងរាស្រ្តរដ្ឋសភា គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា ស្នើឱ្យធ្វើវិសោធនកម្មខ្លឹមសារនៃបទប្បញ្ញត្តិនៅចំណុច h ប្រការ ១ មាត្រា ៤៥ ក្នុងទិសដៅប្រគល់ឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីសម្រេចលើករណីដែលអង្គការមួយស្នើសុំអាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែលើសពី ០៥ ប្រភេទ។ ដូច្នេះ​គណៈកម្មាធិការ​អចិន្ត្រៃយ៍​រដ្ឋសភា​សុំ​យោបល់​ពី​រដ្ឋសភា​ចំពោះ​ខ្លឹមសារ​នេះ។

ស្តីពីការគ្រប់គ្រងសារធាតុរ៉ែ ក្រុម IV (ក្រុមទី ៤)

មានមតិយោបល់ថា ចាំបាច់ត្រូវពិចារណា និងមិនដកចេញនូវបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីនីតិវិធីផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណសម្រាប់ការរុករក និងកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែដែលប្រើជាសម្ភារៈបំពេញ ដើម្បីជៀសវាងការបង្កើតគម្លាតផ្លូវច្បាប់ ដែលនាំឱ្យមានការបំពាន ប៉ះពាល់ដល់ប្រសិទ្ធភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋក្នុងវិស័យរ៉ែ។ វាចាំបាច់ក្នុងការពិចារណាផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែសម្រាប់ក្រុម IV នរ៉ែជំនួសឱ្យការអនុវត្តពួកវាក្នុងទម្រង់នៃការចុះបញ្ជីសកម្មភាព។

ទទួលបានមតិយោបល់របស់តំណាងរាស្រ្ត គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាបានផ្តាំផ្ញើថា “ ចំពោះរ៉ែក្រុមទី៤ ត្រូវសិក្សាឱ្យមានបទប្បញ្ញត្តិជាក់លាក់ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើផែនការ ការរុករក និងការធ្វើអាជីវកម្ម ដើម្បីចៀសវាងការទាញយកផលប្រយោជន៍ពីគោលនយោបាយ ” គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលបានឯកភាពគ្នាក្នុងការបន្តធ្វើនិយតកម្មការផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណ ប៉ុន្តែសម្រួលដល់ដំណើរការ និងនីតិវិធីនៃការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានរ៉ែ។ លើសពីនេះ សេចក្តីព្រាងច្បាប់​បាន​កែសម្រួល​គោលការណ៍​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​រ៉ែ​ក្រុម​ទី​៤ ក្នុង​ប្រការ​២ មាត្រា​៧៥​។

ដើម្បីដោះស្រាយភាពរាំងស្ទះនៃផែនការ និងលុបបំបាត់ឧបសគ្គតាមនីតិវិធីឱ្យបានហ្មត់ចត់ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងថាមិនត្រូវបញ្ចូលរ៉ែក្រុមទី 4 ទៅក្នុងផែនការខេត្តឡើយ។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់បានកែសម្រួលមាត្រា ៧៥ ដែលក្នុងនោះក្នុងករណីគម្រោងដែលមានចែងក្នុងប្រការ ២ មាត្រា ៧៤ មិនចាំបាច់អនុវត្ត លក្ខខណ្ឌតម្រូវសម្រាប់ការបង្កើតគម្រោងវិនិយោគអាជីវកម្មរ៉ែ ដើម្បីអនុវត្តនីតិវិធីសម្រាប់ការអនុម័តគោលនយោបាយវិនិយោគ។ មិនតម្រូវឱ្យអនុវត្តនីតិវិធីសម្រាប់ការវាយតម្លៃ និងការអនុម័តលទ្ធផលនៃការវាយតម្លៃនៃរបាយការណ៍វាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណបរិស្ថាន។ បន្ថែមពីលើគម្រោងដែលបំពេញតាមលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះ គម្រោងផ្សេងទៀតនៅតែត្រូវគោរពយ៉ាងពេញលេញជាមួយនឹងតម្រូវការបទប្បញ្ញត្តិ និងការធានាយ៉ាងតឹងរ៉ឹង។

លើថ្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ (មាត្រា ១០១)

មតិខ្លះនិយាយថា បទប្បញ្ញត្តិស្តីពីថ្លៃអាជ្ញាប័ណ្ណមិនអាចទៅរួច និងមិនស័ក្តិសមសម្រាប់ការអនុវត្ត។ មតិមួយចំនួនស្នើឱ្យដកចេញនូវខ្លឹមសារនៃការប្រមូលកម្រៃសម្រាប់ការផ្តល់សិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះការពិចារណាលើការបង្កើនអត្រាពន្ធលើធនធានរ៉ែ។ ស្នើ​ឱ្យ​បញ្ជាក់​ពី​ភាព​ខុស​គ្នា​រវាង​ថ្លៃ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​អាជីវកម្ម​រ៉ែ និង​ពន្ធ​ធនធាន និង​មាន​ដំណោះស្រាយ​កាត់​បន្ថយ​នីតិវិធី​រដ្ឋបាល ។

គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា សូមពន្យល់ដូចតទៅ៖ ទាក់ទងនឹងសំណើដកខ្លឹមសារនៃការប្រមូលកម្រៃផ្តល់សិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ និងទន្ទឹមនឹងនោះ ពិចារណាដំឡើងអត្រាពន្ធធនធានរ៉ែ៖ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាយល់ឃើញថា បន្ទាប់ពីអនុវត្តរយៈពេល ១៣ឆ្នាំ គោលនយោបាយ “សិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ ផ្តល់កម្រៃសេវាហិរញ្ញវត្ថុគ្រប់គ្រាន់” ដល់វិនិយោគិនមានប្រភពជាក់លាក់ រក្សា ការកំណត់ និងកំណត់ ចំណូលសម្រាប់ថវិការដ្ឋ។ ដើម្បីដោះស្រាយដែនកំណត់ និងការលំបាកនាពេលបច្ចុប្បន្ន សេចក្តីព្រាងច្បាប់បានចែងថា កម្រៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនឹងត្រូវប្រមូលជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយទូទាត់ដោយផ្អែកលើទិន្នផលកេងប្រវ័ញ្ចជាក់ស្តែង។ ជាមួយនឹងបទប្បញ្ញត្តិខាងលើ ថ្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនឹងមិនត្រូវបានប៉ះពាល់ដោយទុនបំរុងភូគព្ភសាស្ត្រ ទុនបំរុងដែលមិនបានកេងប្រវ័ញ្ច និងទុនបំរុងដែលមិនអាចកេងប្រវ័ញ្ចបានឡើយ។ ឬសម្រាប់ហេតុផលគោលបំណង មីនមិនអាចដាក់ឱ្យដំណើរការបានទេ។

ទាក់ទងនឹង ភាពខុសគ្នា រវាងថ្លៃសិទ្ធិកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែ និងពន្ធធនធាន៖ សម្រាប់ពន្ធលើធនធាន អង្គការ និងបុគ្គលប្រកាសលទ្ធផលនៃការកេងប្រវ័ញ្ចពិតប្រាកដដោយខ្លួនឯង និងបង់ប្រចាំខែ ហើយត្រូវបានទូទាត់ប្រចាំឆ្នាំ។ ទាក់ទងនឹងថ្លៃផ្តល់សិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងថា ភ្នាក់ងារគ្រប់គ្រងរដ្ឋនឹងអនុម័តតាមទុនបំរុងរ៉ែ អង្គការ និងបុគ្គលត្រូវបង់ម្តងនៅដើមឆ្នាំ ហើយការទូទាត់នឹងផ្អែកលើទិន្នផលកេងប្រវ័ញ្ចជាក់ស្តែងតាមរយៈពេល (អាច ០១ឆ្នាំ ០៣ឆ្នាំ ឬ ០៥ឆ្នាំ)។ ចំនួនលើសនៃថ្លៃអាជ្ញាបណ្ណការកេងប្រវ័ញ្ចរ៉ែដែលបានបង់នឹងត្រូវផ្ទេរទៅរយៈពេលទូទាត់បន្ទាប់ ក្នុងករណីបង់ប្រាក់តិច ការទូទាត់បន្ថែមនឹងត្រូវធ្វើឡើង។

ទាក់ទងនឹងនីតិវិធីរដ្ឋបាល៖ ចំពោះថ្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ ផ្អែកលើការសម្រេចចិត្តអនុម័ត និងទូទាត់ពន្ធធនធាន អង្គការ និងបុគ្គលត្រូវបង់ម្តងក្នុងមួយឆ្នាំ ដោយមិនបង្កើតនីតិវិធីរដ្ឋបាលក្នុងការប្រកាស និងបង់ថ្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ។

ទាក់ទងនឹងតំបន់ដេញថ្លៃ សិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមិនត្រូវបានដេញថ្លៃទេ (មាត្រា ១០៣)

មតិជាច្រើនមានការព្រួយបារម្ភអំពីលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យសម្រាប់ការកំណត់តំបន់ដែលសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមិនត្រូវបានដេញថ្លៃ។

ឆ្លើយតបនឹងការយល់ឃើញរបស់តំណាងរាស្ត្រ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ត្រូវបានកែសម្រួលក្នុងទិសដៅកំណត់គោលការណ៍ផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណអាជីវកម្មរ៉ែ ដោយមិនមានការដេញថ្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ (ប្រការ ២ មាត្រា ១០៣) ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវកំណត់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យកំណត់តំបន់ដែលគ្មានសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ មាត្រា ១៥ (គ.

អំពីខ្លឹមសារផ្សេងទៀត។

មានសំណើបន្ថែមចំណុច h ប្រការ ១ មាត្រា ២១៨ នៃច្បាប់ភូមិបាល៖ "ដីគ្រោងសម្រាប់ជីកយករ៉ែ ដែលមានតំបន់ចែកចាយច្រើន (ដូចជា បុកស៊ីត ទីតានីញ៉ូម) ត្រូវពិចារណាដោយគណៈកម្មាធិការប្រជាជនខេត្ត ដើម្បីរៀបចំផែនការរួមជាមួយនឹងគោលបំណងបម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គមនៃមូលដ្ឋាន ដោយផ្អែកលើការឯកភាពពីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច។

គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា សូមធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ដូចតទៅ៖ ការពិចារណារបស់គណៈកម្មាធិការប្រជាជនខេត្ត នៅពេលរៀបចំផែនការប្រើប្រាស់ដីរ៉ែ គួបផ្សំនឹងគោលបំណងបម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម ត្រូវអនុវត្តតាមច្បាប់ភូមិបាល។ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាខាងលើ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាបានស្នើថា៖ រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំការត្រួតពិនិត្យផែនការរ៉ែ និងផែនការ និងគម្រោងពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដើម្បីធានាការប្រើប្រាស់ដីប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ដោយផ្អែកលើបទប្បញ្ញត្តិច្បាប់ ពិចារណាបំប្លែងតំបន់មួយចំនួនដែលរួមបញ្ចូលក្នុងផែនការរ៉ែទៅជាតំបន់បម្រុងរ៉ែជាតិ និងអនុញ្ញាតឱ្យគម្រោងវិនិយោគត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងតំបន់បម្រុងរ៉ែជាតិ (មាត្រា 35 នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់); ក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ភូមិបាល បើមានបញ្ហាណាមួយកើតឡើងទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ដីចំរុះ ជាពិសេសករណីដែលបានលើកឡើងដោយប្រតិភូរដ្ឋសភា ត្រូវដោះស្រាយភ្លាមៗតាមអាជ្ញាធរ ឬរាយការណ៍ទៅអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីដោះស្រាយ ដើម្បីកុំឱ្យមានការកកស្ទះដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម។

មានការណែនាំដើម្បីបន្ថែមខ្លឹមសារស្តីពីការវាយតម្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ។

គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា សូមរាយការណ៍ដូចតទៅ៖ លទ្ធផលនៃការវាយតម្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ គឺជាព័ត៌មានមួយក្នុងចំណោមព័ត៌មានដែលប្រើប្រាស់ដើម្បីកំណត់តម្លៃចាប់ផ្តើមសម្រាប់ការដេញថ្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលនេះ វាមិនអាចកំណត់ខ្លឹមសារនេះនៅក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ឬប្រគល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលដើម្បីបញ្ជាក់ព័ត៌មានលម្អិតនោះទេ។ ដូច្នេះ នាពេលខាងមុខ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា ស្នើមិនកំណត់តម្លៃសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ។ ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលសិក្សាឱ្យបានហ្មត់ចត់ និងស្នើដំណោះស្រាយនាពេលខាងមុខ

បន្ថែមលើបញ្ហាខាងលើ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាបានដឹកនាំពិនិត្យ និងកែលម្អរបៀបសរសេរ។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់​បន្ទាប់ពី​បានទទួល​និង​កែសម្រួល​មាន ១២ ជំពូក និង ១១៦ មាត្រា​។