KỶ NIỆM 80 NĂM CÁCH MẠNG THÁNG TÁM VÀ QUỐC KHÁNH 2-9 Biến “cái nôi” ngành công nghiệp thành điểm nhấn đô thị hiện đại

Đây là việc làm chưa từng có tiền lệ tại Việt Nam, khi một KCN lâu đời được “tái sinh” thành khu đô thị xanh, hiện đại.

Phương án đoạt giải nhất Cuộc thi Tuyển ý tưởng quy hoạch chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị - thương mại - dịch vụ.

Dấu mốc lịch sử của ngành công nghiệp Việt Nam

KCN Biên Hòa 1 được thành lập từ những năm 60 của thế kỷ trước, với tên gọi ban đầu là Khu kỹ nghệ Biên Hòa. Trải qua hơn 60 năm, nơi đây đóng vai trò là “cái nôi” của ngành công nghiệp Việt Nam, góp phần đặt nền móng cho sự hình thành hệ thống KCN ở Đồng Nai và cả nước. Với vị trí chiến lược bên bờ sông Đồng Nai và kết nối trực tiếp với Thành phố Hồ Chí Minh, KCN này từng là “điểm hẹn” của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao động.

Lãnh đạo UBND tỉnh kiểm tra việc di dời của doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Ảnh: Hoàng Lộc

Tuy nhiên, do hình thành từ sớm, nhiều nhà máy đã xuống cấp. Thêm vào đó, hạ tầng kỹ thuật lạc hậu và công nghệ sản xuất không còn đáp ứng yêu cầu về môi trường. Việc duy trì một KCN như vậy ngay trung tâm tỉnh, bên bờ sông Đồng Nai - nơi cung cấp nguồn nước sạch cho hàng triệu dân, trở thành áp lực lớn trong công tác bảo vệ môi trường và quy hoạch đô thị.

Nhận thấy những bất cập đó, tỉnh Đồng Nai đã đưa ra quyết sách chưa từng có tiền lệ trong lịch sử phát triển KCN lẫn đô thị Việt Nam đó là di dời toàn bộ nhà máy, cơ sở sản xuất và chuyển đổi công năng diện tích gần 330ha tại KCN Biên Hòa 1 thành khu đô thị thương mại - dịch vụ. Đây là bước đi tiên phong trong cả nước, bởi lẽ đến thời điểm này, chưa từng có tỉnh, thành nào thực hiện chuyển đổi công năng một KCN lớn, lâu đời và có vị trí đặc biệt như vậy.

Thời gian qua, việc thực hiện di dời và giải phóng mặt bằng KCN được triển khai quyết liệt, nhưng vẫn bảo đảm quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp. Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Hà cho biết: Trước khi thực hiện di dời, tỉnh đã nhiều lần gặp gỡ các doanh nghiệp, giới thiệu quỹ đất tại các KCN khác trên địa bàn để doanh nghiệp tiếp tục hoạt động. Đồng thời, tỉnh thực hiện đầy đủ các chính sách bồi thường, hỗ trợ theo quy định pháp luật.

Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thép VICASA - VNSTEEL Ngô Tiến Thọ chia sẻ: “Việc phải di chuyển địa điểm đối với nhà máy đã tồn tại hơn nửa thế kỷ là điều doanh nghiệp rất tiếc. Tuy nhiên, doanh nghiệp hoàn toàn đồng tình với chủ trương của tỉnh, đã chủ động ngưng sản xuất và thanh lý tài sản để sớm bàn giao mặt bằng. Cùng với đó, doanh nghiệp nhanh chóng thanh lý hợp đồng với các đơn vị thuê nhà xưởng và yêu cầu đối tác di dời tài sản để bàn giao đất cho tỉnh”.

Không riêng công ty nói trên, nhiều nhà đầu tư cũng bày tỏ đồng thuận với chủ trương của tỉnh về việc chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1. Họ cho rằng: Đây là bước đi cần thiết để khai thác hiệu quả quỹ đất “vàng” ven sông, góp phần chỉnh trang đô thị và phát triển kinh tế - xã hội.

Điểm nhấn đô thị Đồng Nai

Theo quy hoạch, KCN Biên Hòa 1 sau chuyển đổi sẽ hình thành 3 cụm công trình, lấy sông Đồng Nai làm trục cảnh quan chủ đạo, đồng thời đảm bảo yếu tố “xanh” và “mở” xuyên suốt. Trong đó, điểm nhấn là công trình Khu Trung tâm chính trị - hành chính của tỉnh với các khu chức năng: Khu Trung tâm chính trị - hành chính tỉnh Đồng Nai là nơi làm việc của tất cả các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể, sở, ban, ngành của tỉnh; Khu Trung tâm hội nghị - triển lãm là nơi tổ chức các sự kiện hội nghị, hội thảo, triển lãm quy mô lớn và quan trọng của tỉnh; Khu Quảng trường trung tâm - quảng trường nước là nơi tổ chức các sự kiện chính trị, văn hóa, thể thao, các buổi diễu hành, lễ hội, biểu diễn ngoài trời, đồng thời là không gian sinh hoạt cộng đồng cho người dân cả ngày lẫn đêm.

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Hà cho rằng: Để khai thác tối đa lợi thế của KCN sau chuyển đổi, tỉnh đã quy hoạch thành những cụm công trình, đồng thời tổ chức cuộc thi tuyển phương án kiến trúc Khu Trung tâm chính trị - hành chính của tỉnh nhằm lựa chọn thiết kế chất lượng, sáng tạo, có tính biểu tượng cao, thể hiện vai trò đầu mối chính trị - hành chính của tỉnh; bảo đảm hài hòa giữa thẩm mỹ và công năng, tuân thủ quy hoạch tổng thể, kiến trúc công trình cũng như cảnh quan khu vực. Phương án được lựa chọn phải là một khu trung tâm hành chính đồng bộ, hiện đại, mang bản sắc riêng, góp phần xây dựng hình ảnh tỉnh Đồng Nai năng động, văn minh và phát triển bền vững.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy, Bí thư Đảng ủy Các cơ quan Đảng tỉnh Thái Bảo cho biết: Dự kiến, Lễ khởi động dự án Khu Trung tâm chính trị - hành chính của tỉnh tại KCN Biên Hòa 1 sẽ diễn ra đúng dịp Quốc khánh 2-9. Đây không chỉ là bước khởi đầu của một dự án đô thị quy mô lớn, mà còn thể hiện rõ quyết tâm chính trị của Đồng Nai trong chuyển đổi mô hình phát triển, từ “thủ phủ” công nghiệp truyền thống sang “thủ phủ” công nghiệp công nghệ cao, hiện đại; từ phát triển dựa vào tài nguyên và lao động giá rẻ sang phát triển theo hướng xanh, bền vững; đồng thời, cũng là minh chứng cho định hướng không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Việc “tái sinh” KCN lâu đời nhất cả nước thành khu đô thị xanh, hiện đại không chỉ thể hiện quyết tâm chính trị mà còn phản ánh tầm nhìn chiến lược của Đồng Nai. Đặc biệt, sự kiện khởi động dự án vào dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh càng làm tăng thêm ý nghĩa của dự án, khi gắn mục tiêu phát triển đô thị - thương mại - dịch vụ với nhiệm vụ bảo vệ môi trường, đặc biệt là nguồn nước sông Đồng Nai.

Hoàng Lộc

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/kinh-te/202508/ky-niem-80-nam-cach-mang-thang-tam-va-quoc-khanh-2-9-bien-cai-noi-nganh-cong-nghiep-thanh-diem-nhan-do-thi-hien-dai-f8519e9/