"ជួរឥតគិតថ្លៃ" - ពីពាក្យមួយទៅអត្ថន័យ

អ្នកអាន Le Phi Long ( Binh Phuoc ) បាននិយាយថា៖ “ខ្ញុំឧស្សាហ៍អានអត្ថបទអំពីភាសានៅក្នុងជួរឈរ “Ca ke chuyen nghia” របស់កាសែត Thanh Hoa ហើយខ្ញុំបានរៀនរឿងជាច្រើន ពាក្យ សព្វវចនាធិប្បាយ និងសុភាសិតជាច្រើន តែពេលអានអត្ថបទ “ca ke” ខ្ញុំយល់ថាខ្ញុំយល់ខុស និងប្រើភាសាវៀតណាមមិនគ្រប់ពេលវេលា។ យល់ និងប្រើភាសាកំណើតរបស់យើងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។

ថ្មីៗនេះខ្ញុំបានអាននៅក្នុងកាសែត ហើយបានដឹងថានៅក្នុងសន្និសីទមួយ ប្រធាននាយកដ្ឋាន X បាននិយាយថា "ខ្ញុំគិតថាវាដល់ពេលដែលយើងត្រូវប្រឈមមុខនឹងបញ្ហានេះ។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ទីក្រុងបន្ថែមរថយន្តរាប់សែនគ្រឿង ប្រសិនបើយើងបន្តទុកវាចោលបែបនេះ យើងនឹងមិនអាចដោះស្រាយការកកស្ទះចរាចរណ៍បានទេ"។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រធានមន្ទីរបានជួបជាមួយក្រុមប្រឆាំង ពីព្រោះគេជឿថា មេដឹកនាំនៃនាយកដ្ឋានដែលប្រើពាក្យ «សេរី» បែបនេះ គឺជាការប្រមាថ គ្មានវប្បធម៌ និងប្រមាថដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ដូច្នេះ យើង​ចង់​សួរ​ជួរឈរ "ជជែក​អំពី​ពាក្យ" ដើម្បី​ឱ្យ​យើង​ដឹង​ថា​តើ​ការ​ប្រើ​ពាក្យ "ជួរ​ទំនេរ" នៅ​ទីនេះ​ត្រូវ​បាន​យល់​យ៉ាង​ណា តើ​វា​អាច​ទទួល​យក​បាន​ដែរ​ឬ​ទេ?

អរគុណច្រើន”។

ចម្លើយ៖ យើងដឹងរឿងទាក់ទងនឹងពាក្យ «សេរី» ដែលអ្នកអាន ឡឺ ភីឡុង បានលើកឡើង ហើយមិត្តអ្នកអានខ្លះក៏បានផ្ញើសំណួរស្រដៀងគ្នានេះមកយើងដែរ។

ពាក្យ «រុង» ឬ «រ៉ុង» «ញុង» (ដូចជារត់ជុំវិញសង្កាត់) ខ្លួនវាមានន័យថាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបោះបង់ចោល មិនជាប់ចំណង អាចទៅណាក៏បាន។

អ្នកនិយាយជនជាតិដើមភាគតិចវៀតណាមស្ទើរតែទាំងអស់យល់ពាក្យថា “ថារ៉ុង” មានន័យថា អនុញ្ញាតឱ្យនរណាម្នាក់ទៅទីណាដែលខ្លួនចង់ ផ្ទុយពីពាក្យ “ណុច” (ទុកក្នុងទ្រុង ទ្រុង មិនអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេផ្លាស់ទីដោយសេរី ឬធ្វើសកម្មភាព)។

វចនានុក្រម​វៀតណាម​ទាំង​អស់​ដែល​យើង​មាន​ក្នុង​ដៃ​បាន​បោះពុម្ព​តាំង​ពី​មុន​ឆ្នាំ ១៩៤៥ រហូត​មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន (ទាំង​នៅ​ខាង​ត្បូង និង​ខាង​ជើង) ដូចជា​វចនានុក្រម​វៀតណាម (Hoi Khai Tri Tien Duc); វចនានុក្រមវៀតណាម (Le Van Duc); វចនានុក្រមវៀតណាមថ្មី (ថាញ់ងី); វចនានុក្រមវៀតណាម (Hoang Phe, និពន្ធនាយក) ទាំងអស់យល់ព្រមពន្យល់ “រុង” និង “ថោង” ជាមួយនឹងអត្ថន័យខាងលើ ហើយផ្តល់ឧទាហរណ៍៖ ឆ្កែរត់ដោយសេរី ក្របី និងគោរត់ដោយសេរី ជ្រូករត់ដោយសេរី/ដើរលេង។ សត្វមាន់ដែលរត់ដោយសេរី... សរុបមក នេះគឺជាពាក្យដែលប្រើជាទូទៅសម្រាប់សត្វដែលត្រូវតែគ្រប់គ្រង និងរក្សាទុកក្នុងភាពជាឈ្លើយ ប៉ុន្តែត្រូវបានដោះលែងឱ្យទៅកន្លែងណាដែលពួកគេចង់ ហើយជាការពិតណាស់ ដែលមកជាមួយការបំផ្លិចបំផ្លាញ និងការបៀតបៀនរបស់ពួកគេ។

ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ តាមការពិត ពាក្យថា “ថាំងរ៉ុង” ក៏ត្រូវបានគេប្រើនៅក្នុងសញ្ញាសម្រង់ដែលមានអត្ថន័យប្រៀបធៀបផងដែរ ដោយសំដៅលើស្ត្រីដែលមិនពាក់អាវទ្រនាប់។ នោះ​គឺ​សុដន់​របស់​ស្ត្រី​មិន​ត្រូវ​បាន​គេ​ចង ឬ​ទប់​នឹង​អ្វី​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​ទុក​ក្នុង​ស្ថានភាព «សេរីភាព» និង «សេរីភាព»។ ឧទាហរណ៍ «ថារ៉ុង» ជួយឱ្យដើមទ្រូងតឹងណែន? (កាសែត Thanh Nien) និន្នាការនៃការរឹតបន្តឹងចង្កេះ និង "ដោះលែង" សុដន់កំពុងកើនឡើងម្តងទៀត (កាសែតង៉ូវ ឡាវដុង) "ការដោះលែងស្ត្រី" គឺមិនល្អសម្រាប់សុដន់ទេ (កាសែត Tien Phong) ... ដូច្នេះហើយ ពាក្យថា «ថៅរ៉ុង» នៅទីនេះ លែងមានន័យថា «ទុកកន្លែងណាដែលខ្លួនចង់» ទៀតហើយ ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងន័យធៀប សំដៅលើសេរីភាព ភាពមិនរឹងប៉ឹង និងមិនមានការចងភ្ជាប់ជាមួយអ្វីទាំងអស់ជាទូទៅ។

ពាក្យថា ទ្រុង គឺជាពាក្យវៀតណាម ដែលសមាសធាតុទាំងពីរមានឫសចិន។ ដោយ​ពាក្យ​ថា ថា (ការ​ប្តូរ​សំឡេង​មួយ​ទៀត​គឺ ថា) ដែល​មាន​ប្រភព​មក​ពី​ពាក្យ «ថា» 赦 មាន​ន័យ​ថា អត់​ទោស ឲ្យ​លែង​ចេញ ឲ្យ​មាន​សេរីភាព។ ទាក់ទងនឹងទំនាក់ទំនង X↔TH (xả↔thả/tha) យើងក៏អាចឃើញវានៅក្នុងករណីជាច្រើនទៀតដូចជា៖ xuy 吹↔thòi (លេងខ្លុយ); xuy 炊↔thòi (ផ្លុំ, ចម្អិនអាហារ); xú 臭↔thội (ក្លិនស្អុយ),...

ចំណែក​ពាក្យ រុង/រុង/ហង គឺ​កើត​ចេញ​ពី​ពាក្យ​មាន​តួ​អក្សរ​ព​មាន​ពីរ​អាន​ថា ឌុង ឬ​ដុង មាន​ន័យ​អភ័យ​ទោស​អធ្យាស្រ័យ​ឲ្យ​មាន​ដោយ​មិន​មាន​ទោសទណ្ឌ។ ទំនាក់ទំនង D↔R (dung/dong↔rong/nhong) ក៏អាចត្រូវបានគេមើលឃើញនៅក្នុងករណីជាច្រើនដូចជា di 夷↔rạ (មនុស្សព្រៃផ្សៃ); di 遺↔ trôi (ថយក្រោយ); dông/dũng 蛹↔nhông (អាយ៉ងដែលជាសម្លេងផ្លាស់ប្តូរ dung/dong↔rông/nhông; chay rong/chây rong),...

ត្រលប់ទៅសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រធាននាយកដ្ឋាន X ថា "... ជារៀងរាល់ឆ្នាំទីក្រុងកើនឡើងរាប់រយរាប់ពាន់គ្រឿងប្រសិនបើយើងបន្តឱ្យវារត់យ៉ាងរលូនបែបនេះយើងនឹងមិនអាចដោះស្រាយការកកស្ទះចរាចរណ៍បានទេ" ។

ប្រហែល​ជា​ពាក្យ​«​លែង​»​ក៏​ត្រូវ​បាន​គាត់​ប្រើ​ជា​ពាក្យ​ប្រៀបធៀប​ដែរ។ ពោលគឺទីក្រុងមិនមានគោលនយោបាយគ្រប់គ្រង ឬរឹតបន្តឹងមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូននោះទេ ប៉ុន្តែអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេអភិវឌ្ឍដោយសេរីទាំងស្រុងតាមដែលពួកគេចង់បាន។ អាស្រ័យហេតុនេះ ដោយផ្អែកលើពាក្យនៃអត្ថបទដែលបានដកស្រង់ តាមគំនិតរបស់យើង អ្វីដែលនាយកហៅថា "ដោះលែង" សំដៅលើសេរីភាពក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ និងបង្កើន "មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន" មិនមែន "ដោះលែង" អ្នកបើកបរយានជំនិះនោះទេ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ពីព្រោះ "ជួរសេរី" គឺជាពាក្យដែលប្រើដើម្បីសំដៅលើស្ថានភាពសេរី មិនអាចគ្រប់គ្រងបាន និងគ្មានការបង្ខាំងរបស់សត្វ នៅពេលប្រើវាក្នុងន័យផ្សេង ក្នុងការសរសេរ មនុស្សតែងតែដាក់វានៅក្នុងសញ្ញាសម្រង់ដើម្បីរំលឹកអ្នកអានអំពីអត្ថន័យនៃពាក្យ។ ខណៈពេលដែលនៅក្នុងសុន្ទរកថាមួយ វាពិបាកណាស់ក្នុងការបញ្ចេញវោហាសាស្ត្រក្នុងការនិយាយ។ ដូច្នេះ​តាម​គំនិត​របស់​យើង លោក​ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​បាន​ប្រើ​ពាក្យ​«ខ្លាំង»​ដោយ​មិន​គិត​ពិចារណា​បាន​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ការ​យល់​ច្រឡំ។ ជាការពិតណាស់ នេះក៏គួរត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមេរៀនមួយក្នុងការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការប្រើប្រាស់ពាក្យ ជាពិសេសនៅក្នុងសុន្ទរកថានៅឯសន្និសីទ ឬវេទិកាផ្លូវការ។

Hoang Trinh Son (អ្នករួមចំណែក)