Như một quy luật, thời điểm trước, trong và sau dịp Tết Nguyên đán hằng năm, tình trạng trẻ em “lấy vợ”, “theo chồng” trên địa bàn huyện Kỳ Sơn diễn ra phức tạp. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng trên, trong đó phải kể đến là sự biến tướng của tục “bắt vợ” trong đồng bào dân tộc Mông, tác động từ mặt trái của quá trình tiếp thu thông tin trên mạng internet, nhận thức pháp luật còn đơn giản của chính người dân.

Theo tìm hiểu, vấn nạn tảo hôn đã diễn ra trong thời gian dài trên địa bàn huyện biên giới và để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho chính người trong cuộc, gia đình và xã hội. Đối tượng gánh chịu nặng nề nhất là các bé gái, các em phải bỏ học giữa chừng, làm mẹ khi tâm, sinh lý chưa hoàn thiện, chưa sẵn sàng với cuộc sống chăm lo cho gia đình. Tảo hôn còn làm suy giảm chất lượng dân số, ảnh hưởng đến nguồn nhân lực, gây lực cản đối với sự phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và sự phát triển bền vững của địa phương.

Huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) tổ chức hội thi tuyên truyền phòng, chống tảo hôn trong các trường học.

Quyết tâm đẩy lùi nạn tảo hôn, cuối năm 2024, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Kỳ Sơn ban hành Nghị quyết "Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong công tác phòng chống, giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn huyện Kỳ Sơn giai đoạn 2024-2030".

Để thực hiện được mục tiêu, Huyện ủy Kỳ Sơn đã có các biện pháp nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đảng, đoàn thể và tinh thần “chiến đấu” của cán bộ, đảng viên với nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Trên cơ sở đó, huyện Kỳ Sơn đã chỉ đạo các xã, đơn vị thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền về phòng, chống, giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Chú trọng lựa chọn nội dung có trọng tâm, biên soạn tài liệu ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, sát với thực tiễn đời sống, sinh hoạt, nhận thức, phong tục tập quán và truyền thống văn hóa của đồng bào các dân tộc. Trong đó, tập trung vào nhóm đối tượng nữ giới, thanh, thiếu niên và vùng có nguy cơ cao về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Một tiết mục dự thi phòng, chống tảo hôn của giáo viên, học sinh một trường học trên địa bàn.

Chính quyền địa phương, Bộ đội Biên phòng, Công an phát huy sức mạnh tổng hợp của đội ngũ làm công tác tuyên truyền ở cơ sở, đặc biệt coi trọng vai trò của bí thư chi bộ, trưởng bản, trưởng dòng họ, người có uy tín trong công tác tuyên truyền, vận động, đưa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với đồng bào. Đồng thời, đưa nội dung tuyên truyền Luật Hôn nhân và gia đình, tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vào các trường học, từng bước làm thay đổi tư duy, nhận thức cho thế hệ trẻ, con em của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện.

Xác định rõ vai trò, trách nhiệm, thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2025, các đồn Biên phòng thuộc BĐBP Nghệ An trên tuyến biên giới huyện Kỳ Sơn đã phối hợp với chính quyền, Công an các xã tuyên truyền, vận động, ngăn chặn các trường hợp có dấu hiệu tảo hôn. Trong đó, tạo sự đồng thuận, phát huy vai trò của đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín các dòng họ trên địa bàn để tuyên truyền cho nhân dân; vận động bà con không tham gia các đám cưới của những cặp “vợ chồng” chưa đủ tuổi được pháp luật quy định; kịp thời thông báo để Bộ đội Biên phòng, Công an, chính quyền địa phương ngăn chặn những vụ việc biến tướng của tục “bắt vợ”, tảo hôn.

Tổ công tác gồm lực lượng của Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn, UBND xã và Công an xã Nậm Cắn tuyên truyền, vận động, ngăn chặn vụ việc biến tướng của tục “bắt vợ” xảy ra trên địa bàn.

Ông Nguyễn Viết Hùng, Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn cho biết: “Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, dịp đầu năm 2025, tình trạng tảo hôn trên địa bàn đã giảm xuống rất nhiều. Một số địa bàn được xác định là “điểm nóng” như xã Nậm Cắn không để xảy ra trường hợp tảo hôn nào. Thời gian tiếp theo, chúng tôi sẽ chỉ đạo để các cơ quan, đơn vị kiên trì triển khai các biện pháp tuyên truyền phòng, chống tảo hôn một cách phù hợp, hiệu quả; cùng với đó sẽ có biện pháp xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để răn đe”.

Bài, ảnh: HIẾU AN