ជម្ងឺ Chikungunya បណ្តាលឱ្យក្តៅខ្លួន និងប៉ះពាល់ដល់ឆ្អឹង និងសន្លាក់របស់អ្នកឆ្លង។

ជំងឺ Chikungunya បច្ចុប្បន្នកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេសចិន និងសិង្ហបុរី ហើយកំពុងរីករាលដាលទៅកាន់ផ្នែកខ្លះនៃទ្វីបអាហ្រ្វិក អាស៊ីខាងត្បូង និងអឺរ៉ុប។

ជាមួយនឹងការរីករាលដាលនៃមេរោគ Chikungunya នៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវមានចំណេះដឹងអំពីជំងឺនេះ ដើម្បីបង្ការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។

តើជំងឺ Chikungunya មានដើមកំណើតនៅពេលណា ?

យោងតាមនាយកដ្ឋានឱសថបង្ការ ( ក្រសួងសុខាភិបាល ) ឈីគុងហ្គុនយ៉ា គឺជាជំងឺឆ្លងដែលបង្កឡើងដោយមេរោគ Chikungunya (CHIKV) ។ Chikungunya មិនត្រូវបានបញ្ជូនដោយផ្ទាល់ពីមនុស្សទៅមនុស្សនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានចម្លងតាមរយៈមូស Aedes (ប្រភេទដូចគ្នានៃមូសដែលចម្លងជំងឺគ្រុនឈាម)។ មូសខាំភាគច្រើននៅពេលថ្ងៃ ហើយអាចឈានដល់សកម្មភាពនៅពេលព្រឹកព្រលឹម និងពេលល្ងាច។

យោងតាម អង្គការសុខភាព ពិភពលោក Chikungunya ត្រូវបានកត់ត្រាជាលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ 1952 នៅប្រទេសតង់ហ្សានី (អាហ្វ្រិកខាងកើត) ។ នៅថ្ងៃទី 22 ខែកក្កដាឆ្នាំ 2025 អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានចេញការព្រមានអំពីការរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃ Chikungunya ដោយមានការផ្ទុះឡើងដ៏ធំដែលត្រូវបានរាយការណ៍នៅក្នុងកោះមហាសមុទ្រឥណ្ឌាដូចជា La Réunion និង Mayotte ។ ការផ្ទុះឡើងទាំងនេះឥឡូវនេះបានរីករាលដាលដល់តំបន់មួយចំនួននៃទ្វីបអាហ្រ្វិក អាស៊ីខាងត្បូង និងអឺរ៉ុប។

វៀតណាមមានការផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្ម និងទេសចរណ៍ជាច្រើនជាមួយបណ្តាប្រទេសជុំវិញ ពិភពលោក ដូច្នេះមានហានិភ័យនៃជំងឺចូលប្រទេស។ ទោះបីជាប្រទេសវៀតណាមមិនបានកត់ត្រាករណីជំងឺ Chikungunya នៅក្នុងសហគមន៍ក៏ដោយ ក៏ក្រសួងសុខាភិបាលវាយតម្លៃថា ដោយសារតែមូស Aedes (វ៉ិចទ័រនៃជំងឺ) កំពុងចរាចរនៅតាមតំបន់ជាច្រើន តែងតែមានហានិភ័យនៃជំងឺចូលប្រទេសវៀតណាម។

រោគសញ្ញា Chikungunya

លោក Vo Hai Son អនុប្រធាននាយកដ្ឋានបង្ការជំងឺ (ក្រសួងសុខាភិបាល) បាននិយាយថា រោគសញ្ញារបស់ Chikungunya លេចឡើងពី 4 ទៅ 8 ថ្ងៃ (ចាប់ពី 2 ទៅ 12 ថ្ងៃ) បន្ទាប់ពីត្រូវបានមូសខាំ។ រោគ​សញ្ញា​ភាគ​ច្រើន​ជា​ធម្មតា​ដោះ​ស្រាយ​ក្នុង​រយៈ​ពេល 2 ទៅ 7 ថ្ងៃ។

ជំងឺនេះត្រូវបានកំណត់លក្ខណៈដោយការចាប់ផ្តើមភ្លាមៗនៃគ្រុនក្តៅលើសពី 38.5 អង្សាសេ អមដោយការឈឺសន្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរ/រលាកសន្លាក់។ រោគសញ្ញាទូទៅផ្សេងទៀតរួមមាន រឹងសន្លាក់ រលាកសន្លាក់ ឈឺក្បាល អស់កម្លាំង និងឡើងកន្ទួល។ ការឈឺចាប់​សន្លាក់​តែងតែ​ធូរស្រាល ហើយ​ច្រើនតែ​មាន​រយៈពេល​ច្រើន​ថ្ងៃ ឬ​យូរ​ជាង​នេះ​។

រោគសញ្ញារបស់ Chikungunya គឺស្រដៀងទៅនឹងជំងឺគ្រុនឈាមដែរ ប៉ុន្តែការឈឺសន្លាក់ និងហើមច្រើនតែលេចធ្លោ ខណៈពេលដែលជំងឺគ្រុនឈាមទំនងជាមានរោគសញ្ញាហូរឈាម។

អ្នកដែលមានហានិភ័យចំពោះករណីធ្ងន់ធ្ងរនៃ Chikungunya រួមមានទារកទើបនឹងកើតដែលត្រូវបានឆ្លងពីម្តាយដែលឆ្លងមេរោគ ឬអ្នកដែលបានឆ្លងមេរោគក្នុងប៉ុន្មានសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីកំណើត និងមនុស្សពេញវ័យដែលមានលក្ខខណ្ឌសុខភាពមូលដ្ឋាន។ នៅពេលដែលបានជាសះស្បើយ ពួកគេមានភាពស៊ាំនឹង Chikungunya ។

យោងតាមក្រសួងសុខាភិបាល បច្ចុប្បន្នមិនមានថ្នាំប្រឆាំងវីរុសជាក់លាក់ណាមួយដើម្បីព្យាបាល Chikungunya នោះទេ។ ការព្យាបាលមានគោលបំណងជាចម្បងក្នុងការបន្ថយរោគសញ្ញា រួមទាំងថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់រួមគ្នា និងថ្នាំបន្ថយគ្រុនក្តៅ។

វិធានការបង្ការជំងឺ

ក្រសួងសុខាភិបាលណែនាំថា ប្រជាពលរដ្ឋមិនគួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយខ្លួនឯង ឬព្យាបាលខ្លួនឯងនៅផ្ទះឡើយ នៅពេលដែលមានសញ្ញាសង្ស័យថាមានជម្ងឺ ពួកគេត្រូវតែទៅមន្ទីរពេទ្យដែលនៅជិតបំផុតដើម្បីពិគ្រោះ ពិនិត្យ និងព្យាបាលទាន់ពេលវេលា។

ដើម្បីបង្ការ និងគ្រប់គ្រងជំងឺ Chikungunya យ៉ាងសកម្ម ក្រសួងសុខាភិបាល ណែនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចាត់វិធានការបង្ការ។

មនុស្សដែលត្រឡប់មកពីប្រទេស និងតំបន់ដែលមានការកើនឡើងនៃជំងឺរាតត្បាត Chikungunya៖ ត្រូវតាមដានសុខភាពរបស់ពួកគេយ៉ាងសកម្មក្នុងរយៈពេល 12 ថ្ងៃ; ប្រសិនបើមានសញ្ញាសុខភាពខុសពីធម្មតា (ដូចជាគ្រុនក្តៅ ឈឺសន្លាក់ កន្ទួល...) ត្រូវទៅមណ្ឌលសុខភាពជាបន្ទាន់ ដើម្បីពិនិត្យ ពិគ្រោះ និងព្យាបាលទាន់ពេលវេលា។

ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមគ្រួសារ និងតំបន់លំនៅដ្ឋានត្រូវមានវិធានការបង្ការដូចជា៖ គ្របធុងទឹកទាំងអស់ដើម្បីការពារកុំឱ្យមូសមកពង។ វិធានការអនុវត្តប្រចាំសប្តាហ៍ ដើម្បីសម្លាប់កូនដង្កូវទឹក ដោយការបញ្ចេញត្រីទៅក្នុងធុងទឹកធំ។ លាងធុងទឹកមធ្យម និងតូច បង្វែរធុងដែលមិនមានទឹក; ផ្លាស់ប្តូរទឹកនៅក្នុងថុផ្កា; ការបន្ថែមអំបិល ឬប្រេង ឬសារធាតុគីមីសម្លាប់សត្វដង្កូវនាងទៅក្នុងចានទឹកដែលដាក់នៅក្រោមទូដាក់ចាន។

រៀងរាល់សប្តាហ៍ គ្រួសារត្រូវដកកាកសំណល់ និងរន្ធទឹកធម្មជាតិ ដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យមូសពងចេញ ដូចជា ដប ពាង កញ្ចក់ខូច សំបកដូង ពាងដែលខូច សំបកកង់រថយន្តចាស់ ប្រហោងឬស្សី សំបកស្លឹក។ល។ គេងនៅក្រោមមុង និងស្លៀកសំលៀកបំពាក់វែងដើម្បីការពារមូសខាំសូម្បីតែពេលថ្ងៃ។ សហការយ៉ាងសកម្មជាមួយវិស័យសុខាភិបាលក្នុងការបាញ់ថ្នាំគីមី ដើម្បីបង្ការ និងទប់ស្កាត់ការរាតត្បាត។

ក្នុង​ករណី​មាន​គ្រុនក្តៅ ត្រូវ​ទៅ​មណ្ឌល​សុខភាព​ជា​បន្ទាន់ ដើម្បី​ពិនិត្យ និង​ព្យាបាល​ដោយ​មិន​ត្រូវ​ព្យាបាល​ដោយ​ខ្លួនឯង​នៅផ្ទះ​ឡើយ​។

ប្រភព៖ https://www.vietnamplus.vn/benh-chikungunya-gay-sot-va-anh-huong-doi-voi-xuong-khop-cua-nguoi-mac-post1055015.vnp