Huy động nhân lực chuyên môn cao khơi thông nguồn lực cho Giáo dục

Thực tế, không ít cơ sở đã làm tốt việc này, nhưng còn nhiều trường khó khăn, lúng túng.

Giáo viên là vận động viên, nghệ sĩ

Nhiều năm qua, không ít trường học có đội ngũ giáo viên cơ hữu dạy các môn Âm nhạc, Mỹ thuật, Giáo dục thể chất là ca sĩ, họa sĩ, vận động viên, thậm chí huấn luyện viên, trọng tài FIFA.

Điển hình như cô Trương Thị Lệ Trinh - giáo viên Giáo dục thể chất, Trường THPT Tân Trụ (xã Tân Trụ, Tây Ninh) - trước đây là một trong những trọng tài nữ nổi tiếng ở Việt Nam, từng được AFC tin tưởng giao nhiệm vụ ở các giải đấu quốc tế. Năm 2023, vì điều kiện sức khỏe, cô quyết định dừng công việc trọng tài, chuyển sang làm giám sát trọng tài và tập trung giảng dạy.

“Ngoài dạy kỹ năng, tôi thường truyền cảm hứng cho học sinh bằng những câu chuyện về ý chí, nghị lực, niềm đam mê của mình. Từ đó, giúp các em thấy thể thao không chỉ là vận động mà còn rèn luyện tinh thần, tính kiên trì, làm việc nhóm, và vượt qua giới hạn bản thân”, cô Trương Thị Lệ Trinh chia sẻ.

Tại Trường Tiểu học Trần Khánh Dư (Tân Định, TPHCM), Hiệu trưởng Lê Thị Thu Hằng cho biết, nhà trường có giáo viên âm nhạc là ca sĩ Ngọc Anh (Hội viên hội Âm nhạc TPHCM); giáo viên Giáo dục thể chất là thầy Mai Hoàng Tiến - huấn luyện viên môn võ cổ truyền.

“Khi vừa giỏi chuyên môn, vừa là nhà sư phạm yêu nghề, những giáo viên là ca sĩ, vận động viên, huấn luyện viên có nhiều lợi thế trong giảng dạy, tổ chức hoạt động giáo dục, truyền cảm hứng nghệ thuật, thể dục thể thao cho học sinh”, bà Lê Thị Thu Hằng chia sẻ.

Năm học 2025 - 2026, Trường Tiểu học Phú Thọ (Phú Thọ, TPHCM) hợp tác với một công ty nhằm phổ cập bộ gõ nhạc cụ dân tộc cho học sinh tiểu học. Hiệu trưởng Nguyễn Thị Kim Hương thông tin, học sinh sẽ được các nghệ sĩ giảng dạy theo chương trình kéo dài suốt 35 tuần thực học, thời lượng 1 tiết/tuần cho các lớp.

Bên cạnh nội dung âm nhạc theo Chương trình GDPT 2018, các nghệ sĩ sẽ truyền đạt kiến thức, kỹ năng sử dụng bộ gõ nhạc cụ dân tộc như song loan, mõ, thanh la, trống nhỏ… cho học sinh.

Ông Nguyễn Mai Trọng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học & THCS A Xing (xã Lìa, Quảng Trị) cho biết, nhà trường từng mời nghệ nhân Kray Sức biểu diễn, hướng dẫn học sinh chơi các nhạc cụ truyền thống của người Vân Kiều; trên cơ sở đó thành lập Câu lạc bộ dân ca Vân Kiều - Pa Kô trong nhà trường.

Học sinh được tiếp cận trực tiếp với các làn điệu dân ca, nhạc cụ truyền thống; từ đó hình thành niềm tự hào, ý thức bảo tồn di sản văn hóa địa phương. Không chỉ nghe giới thiệu, các em còn được chơi thử, luyện tập cùng nghệ nhân, giúp kiến thức trở nên sinh động, dễ nhớ, tạo hứng thú học tập.

Sản phẩm hoạt động của câu lạc bộ (biểu diễn trong lễ khai giảng, tết truyền thống, giao lưu văn nghệ…) góp phần quảng bá hình ảnh quê hương, con người Vân Kiều - Pa Kô. “Mong rằng, hoạt động này các cấp quản lý quan tâm, hỗ trợ kinh phí để có thể được duy trì thường xuyên”, ông Nguyễn Mai Trọng chia sẻ.

Trường THCS Nam Từ Liêm (Xuân Phương, Hà Nội) từng mời các tổ chức, cá nhân tham gia giảng dạy, hoặc tổ chức hoạt động một số chương trình, nội dung giáo dục đặc thù. Ví dụ, mời giảng viên đại học giảng dạy đội tuyển học sinh giỏi; giáo viên người nước ngoài dạy ngoại ngữ; cán bộ, chiến sĩ công an, quân đội phổ biến giáo dục pháp luật; chuyên gia tâm lý chăm sóc sức khỏe tinh thần cho học sinh.

Trường cũng mời diễn viên, nghệ sĩ, vận động viên hướng dẫn học sinh sinh hoạt văn hóa, văn nghệ… Đây đều là những người có chuyên môn giỏi, nổi tiếng ở một lĩnh vực nhất định, nhiều trải nghiệm thực tế, nên phương pháp tổ chức đa dạng, hấp dẫn, học sinh thu nhận được nhiều kiến thức nâng cao.

Nhiều trường THPT dù không tổ chức giảng dạy môn Nghệ thuật cũng chủ động triển khai các chuyên đề âm nhạc, nghệ thuật dưới hình thức ngoại khóa, hoặc chuyên đề tích hợp. Hoạt động này được thực hiện thông qua phối hợp với các đoàn cải lương, đơn vị đào tạo nghệ thuật để thực hiện.

Cần cơ chế gỡ khó kinh phí

Ông Trần Huy Hoàng - Hiệu trưởng Trường THPT huyện Điện Biên (Thanh An, Điện Biên) nhận định: Huy động lực lượng nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên, tình nguyện viên người nước ngoài… giúp học sinh được tiếp cận tri thức, kỹ năng thực tiễn sinh động, bồi dưỡng tình yêu văn hóa, nghệ thuật dân tộc, nâng cao thể chất, mở rộng tầm nhìn quốc tế.

Hoạt động cũng góp phần làm mới phương pháp giáo dục, tạo hứng thú học tập, tạo động cơ và ước mơ cho học sinh. Tuy nhiên, thời gian qua Trường THPT huyện Điện Biên chưa thực hiện được điều này.

“Khó khăn chủ yếu do nguồn nhân lực chất lượng cao ở địa bàn miền núi nói chung, tỉnh Điện Biên nói riêng hạn chế. Kinh phí mời chuyên gia không có trong dự toán ngân sách được giao hàng năm; đặc biệt, với tỉnh phụ thuộc nhiều vào ngân sách Nhà nước giao, đơn vị không tự chủ được tài chính thì rất khó khăn.

Chi phí hợp đồng thỉnh giảng với những đối tượng này chưa có quy định về định mức cụ thể, rõ ràng cho từng cấp, gây khó khăn cho thực hiện. Công tác phối hợp đôi khi bị động do khoảng cách địa lý và điều kiện thời gian của khách mời.

“Khắc phục khó khăn này, nhà trường cần chủ động xây dựng kế hoạch từ đầu năm học, mở rộng mạng lưới kết nối với các tổ chức, cá nhân và hợp đồng cụ thể; linh hoạt kết hợp hình thức trực tiếp, trực tuyến; huy động xã hội hóa để đảm bảo kinh phí cho hoạt động.

Mong rằng, Bộ GD&ĐT, sở GD&ĐT có cơ chế hỗ trợ, hoặc quy định định mức kinh phí cụ thể; có văn bản phối hợp Sở Văn hóa, Du lịch và Thể thao tạo kênh kết nối chính thức với các chuyên gia, nghệ nhân, vận động viên; tổ chức tập huấn cho giáo viên về cách khai thác hiệu quả nguồn lực này trong các hoạt động giáo dục”, ông Trần Huy Hoàng đề xuất.

Thuộc địa bàn vùng khó, Trường THPT Quan Sơn (Quan Sơn, Thanh Hóa) chưa từng mời nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp, tình nguyện viên người nước ngoài… tham gia tổ chức các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Phó Hiệu trưởng Nguyễn Trọng Năm cho biết, thực hiện việc này, nhà trường gặp khó trong cả tìm kiếm nhân lực và kinh phí chi trả.

Mong mỏi của trường được giao thêm chỉ tiêu giáo viên, tuyển dụng giáo viên hàng năm thay vì nhiều năm tuyển một lần (Thanh Hóa, từ năm 2011 đến 2020 mới tuyển mới); đồng thời, bổ sung kinh phí cho các nhà trường huy động nguồn nhân lực chất lượng cao.

Tại Trường THPT chuyên Lào Cai (Lào Cai), theo chia sẻ của Hiệu trưởng Ngô Thanh Xuân, nhà trường từng mời nghệ sỹ về biểu diễn nhạc cụ, ca hát; mời doanh nghiệp giới thiệu về khởi nghiệp, truyền cảm hứng cho học sinh. Những năm qua, trường liên tục mời các tình nguyện viên nước ngoài (từ các tổ chức Fulbright của Mỹ, Đức...) sang giảng dạy, giao lưu tiếng Anh, tạo mội trường sử dụng tiếng Anh cho giáo viên, học sinh. Hoạt động mang lại lợi ích thiết thực.

Học sinh được trải nghiệm thực tế, kết nối kiến thức sách vở với đời sống; tạo hứng thú học tập, khơi gợi năng khiếu và định hướng nghề nghiệp; nâng cao năng lực giao tiếp, hội nhập. Các hoạt động cũng góp phần bảo tồn văn hóa, lan tỏa giá trị truyền thống địa phương.

Tuy nhiên, ông Ngô Thanh Xuân thừa nhận, ngoại trừ hoạt động mời tình nguyện viên nước ngoài là chủ động, thực hiện hàng năm do không cần kinh phí nên các hoạt động khác còn một số khó khăn. Trong đó, khó khăn đầu tiên là kinh phí, đặc biệt nếu muốn mời nghệ nhân, nghệ sỹ tài năng, tên tuổi.

Ngoài ra, thời gian sắp xếp lịch trùng khớp giữa nhà trường và khách mời không dễ. Nguồn mời chưa đa dạng, phụ thuộc vào mối quan hệ cá nhân/đơn vị liên kết. Một số hoạt động khó duy trì định kỳ, lâu dài. Các hoạt động mời chủ yếu mang tính sự kiện, đơn lẻ…

Nêu giải pháp, ông Ngô Thanh Xuân cho rằng, nhà trường có thể xây dựng mạng lưới đối tác bền vững với các hội nghề nghiệp, câu lạc bộ, tổ chức quốc tế; lồng ghép hoạt động vào chương trình trải nghiệm, hướng nghiệp để đảm bảo tính liên tục; tận dụng các dự án hợp tác quốc tế và chương trình của sở GD&ĐT; chủ động tìm kiếm nguồn tài trợ xã hội hóa để giảm gánh nặng kinh phí...

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/huy-dong-nhan-luc-chuyen-mon-cao-khoi-thong-nguon-luc-cho-giao-duc-post744841.html