Hương vị Ban Mê - Trăm năm còn đọng trong giọt cà phê

Ở Buôn Ma Thuột, cà phê không chỉ là thức uống. Nó là một phần của nhịp sống của người dân phố núi. Mọi người thường bắt đầu ngày mới bằng một ly phin đen đậm vị, nhâm nhi bên khói thuốc và câu chuyện đời thường.

Cà phê Robusta Buôn Ma Thuột đặc trưng bởi vị đắng mạnh, hậu ngọt dài, thoảng mùi quả nhiệt đới, mùi gỗ mộc. Bởi vậy, có người quen với độ cafein mạnh sẽ chọn uống đen nóng hoặc đá; ai thích dung hòa hơn - vẫn giữ vị đắng nhưng thêm chút ngọt ngào thì uống cà phê sữa; còn bạc xỉu thì dành cho những người thích hương vị cà phê nhưng sợ… say cà phê.

Cùng với sự hội nhập, cà phê Buôn Ma Thuột không chỉ hiện diện ở góc phố nhỏ mà đã bước ra thế giới với một diện mạo khác và vị thế khác - cà phê đặc sản. Những hạt Robusta được chế biến cầu kỳ theo một quy trình kiểm soát nghiêm ngặt về chất lượng và được rang xay, pha chế theo phong cách espresso, tạo nên lớp crema dày và hương vị mạnh mẽ, khác biệt hẳn so với hương vị nhẹ nhàng của Arabica. Ở những quán cà phê đặc sản - specialty, Robusta Buôn Ma Thuột được pha pour-over, syphon… để làm bật lên những tầng hương vị mới: thoảng mùi chocolate, hạnh nhân, chút gỗ thông, đôi khi là vị trái cây khô, hoa quả nhiệt đới…

Du khách tìm hiểu quy trình chế biến cà phê tại một trang trại trên địa bàn Đắk Lắk.

Đặc biệt, loại cold brew - cà phê ngâm lạnh trong nhiều giờ lại mở ra một hương vị Buôn Ma Thuột rất khác: mát lạnh hơn, ít đắng hơn nhưng hậu vị vẫn dài, để lại dư âm tươi mát cho người uống. Hay một ly latte art (nghệ thuật tạo hình trên bề mặt ly cà phê) với những hình vẽ đẹp mắt, tạo ra ly cà phê cuốn hút thực khách. Người trẻ tìm thấy ở đó một trải nghiệm mới mẻ, nhẹ nhàng, khác xa sự “nặng đô” của cà phê phin truyền thống.

Barista Trương Thị Thiện - người giành ngôi vị quán quân trong phần thi pha phin của Cuộc thi pha chế cà phê đặc sản Việt Nam 2023 (Vietnam Amazing Brewing Master 2023) chia sẻ, để có một ly cà phê ngon, tròn vị đòi hỏi rất nhiều yếu tố từ hạt nhân xanh, khâu rang, bảo quản và pha chế phải chuẩn. Một ly cà phê nguyên chất không có màu đen đậm và sánh đặc mà có màu cánh gián, lỏng và hương thơm nhẹ. Khi uống không có vị đắng gắt và để lại vị ngọt hậu… Với người dân Buôn Ma Thuột, gu uống thường đậm vị hơn những nơi khác nên khi đến quán họ hay dùng cà phê pha phin hoặc pha espresso. Những loại nhẹ nhàng hơn (ít cafein) thường dành cho du khách từ các nơi khác đến.

Lịch sử cà phê Buôn Ma Thuột bắt đầu hơn một thế kỷ trước, khi những cây Robusta đầu tiên được người Pháp đưa lên vùng đất đỏ bazan. Thổ nhưỡng màu mỡ, khí hậu cao nguyên đã tạo nên một mảnh đất “vàng” cho giống cà phê này phát triển và mang trong mình những hương vị khác biệt mà không vùng đất nào có được.

Trong suốt thế kỷ qua, cà phê Buôn Ma Thuột đã đi cùng bao thế hệ. Khi thế giới chuyển mình, cà phê Buôn Ma Thuột cũng không đứng yên. Các farm cà phê tại Đắk Lắk đã bắt đầu hành trình tái tạo giá trị. Nếu trước kia cà phê chủ yếu được sản xuất đại trà để xuất khẩu thô, thì giờ đây, nhiều farm đã tập trung vào phân khúc cà phê đặc sản - specialty coffee.

Du khách nước ngoài đến trải nghiệm tại vườn cà phê của Trang trại Aeroco Coffee.

Những phương pháp chế biến mới như honey, natural, semi-washed được áp dụng để làm đa dạng hương vị. Hạt Robusta vốn nổi tiếng với hương vị mạnh mẽ giờ đây trở nên mềm mại hơn, với nhiều tầng hương phong phú và có chiều sâu hơn. Những chứng chỉ quốc tế như Organic, Fair Trade, RFA hay UTZ, 4C được quan tâm để khẳng định vị thế trên thị trường toàn cầu.

Song song đó, câu chuyện truy xuất nguồn gốc, phát triển du lịch cà phê cũng đang mở ra hướng đi mới. Khách du lịch không chỉ uống cà phê mà còn đến tận các farm, tham quan quá trình trồng - hái - chế biến, lắng nghe câu chuyện từ chính người nông dân. Qua đó, cà phê Buôn Ma Thuột không chỉ bán bằng hạt mà còn bán bằng trải nghiệm, bằng di sản văn hóa cà phê.

Sự chuyển mình này gắn liền với làn sóng cà phê thứ ba - phong trào tôn vinh cà phê như một trải nghiệm văn hóa. Người tiêu dùng đã quan tâm đến câu chuyện đằng sau hạt cà phê: cà phê đến từ farm nào, được trồng ra sao, chế biến theo phương pháp nào, ai là người chăm sóc… Và trong dòng chảy đó, Buôn Ma Thuột đã tạo lập một vị thế đặc biệt: là nơi Robusta đang được “tái định nghĩa” với vai trò của cà phê đặc sản, không còn là dòng cà phê phẩm cấp thấp như định kiến bấy lâu nay của người tiêu dùng thế giới. Và mang theo những khát vọng đưa Buôn Ma Thuột thành điểm đến của cà phê thế giới.

Nguồn: https://baodaklak.vn/tin-noi-bat/202508/huong-vi-ban-me-tram-nam-con-dong-trong-giot-ca-phe-15d0306/