Gỡ vướng trong phân cấp quản lý giáo dục

Nhiều vấn đề đặt ra

Theo quy định về phân cấp quản lý giáo dục, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) quản lý các trường THPT, trung tâm giáo dục thường xuyên; phòng văn hóa - xã hội thuộc UBND cấp xã tham mưu, giúp UBND cấp xã quản lý đối với giáo dục mầm non, tiểu học, THCS. Đồng chí Võ Hoàn Hải - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở GD-ĐT cho rằng, việc chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp bước đầu tác động tích cực đến công tác quản lý giáo dục, tăng tính chủ động và linh hoạt của Sở GD-ĐT, giúp việc triển khai chính sách, chương trình giáo dục nhanh chóng, đồng bộ; vai trò của UBND cấp xã được tăng cường, giúp giải quyết các vấn đề phát sinh tại địa phương kịp thời, phù hợp hơn với nhu cầu thực tế, đồng thời góp phần đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực giáo dục.

Tuy nhiên, việc phân cấp quản lý giáo dục theo mô hình mới cũng đặt ra những trở ngại, thách thức và nhiều vấn đề cần giải quyết trong thời gian đầu triển khai, nhất là khi giáo dục là ngành có quy mô quản lý rộng với gần 800 trường học trong toàn tỉnh; số lượng công chức, viên chức hơn 30.000 người, đông nhất trong tất cả các ngành. Theo lãnh đạo Sở GD-ĐT, trách nhiệm trong quản lý giáo dục của sở và UBND cấp xã nhiều hơn trước, đòi hỏi phải tăng cường năng lực, bố trí thêm nhân sự và cải thiện quy trình làm việc. Việc phân định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn giữa Sở GD-ĐT và UBND cấp xã, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến quản lý chuyên môn, quản lý hành chính còn vướng mắc, cần thời gian thống nhất và điều chỉnh. Việc quản lý trực tiếp từ tỉnh gặp một số khó khăn trong việc nắm bắt các vấn đề đặc thù của từng địa phương nên cần có cơ chế giám sát, hỗ trợ từ xa hiệu quả. Bên cạnh đó, để quản lý số lượng lớn trường học cùng các vấn đề giáo dục đòi hỏi yêu cầu cao về công nghệ thông tin...

Tiết học tại Trường Tiểu học Vĩnh Hải 2 (phường Bắc Nha Trang) năm học 2024 - 2025.

Thiếu nhân lực có chuyên môn về giáo dục

Tại các xã, phường, khó khăn lớn nhất hiện nay là thiếu nguồn nhân lực có chuyên môn về giáo dục. Phòng Văn hóa - Xã hội phường Bắc Nha Trang có 4 công chức phụ trách công tác giáo dục thì chỉ có 1 người có bằng cấp chuyên môn về giáo dục, nhưng trước đây chỉ phụ trách cấp THCS; 3 người còn lại chưa có chuyên môn, kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực này. Việc quản lý 31 trường học với số lượng hơn 1.000 giáo viên, hơn 20.000 học sinh đang bị quá tải.

Tại xã Diên Khánh, công chức phụ trách lĩnh vực giáo dục chỉ có một người, lại là cử nhân Lưu trữ học - Quản trị văn phòng, chưa từng tiếp cận lĩnh vực giáo dục trước đó, đồng thời còn phải kiêm nhiệm thêm một số công tác thuộc lĩnh vực nội vụ nên gặp không ít khó khăn. Ông Lê Trung Nghĩa - Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Diên Khánh cho biết: “Trước đây, có nhiều công chức phụ trách từng cấp học mầm non, tiểu học, THCS, hiện nay chỉ có một người. Do đó, cần có công chức am hiểu lĩnh vực giáo dục, có chuyên môn về sư phạm để phụ trách. Xã đã kiến nghị được sớm bổ sung một biên chế công chức có trình độ, chuyên môn phù hợp để thuận lợi trong công tác tham mưu”.

Học sinh Trường THCS Trưng Vương (phường Nha Trang).

Nhiều địa phương khác như: Xã Vạn Ninh, phường Đô Vinh, phường Phan Rang... cũng trong tình trạng tương tự, khi công chức phụ trách giáo dục là người không có chuyên môn về giáo dục nên gặp khó khăn trong việc theo dõi, hỗ trợ, đánh giá các hoạt động, lúng túng khi xử lý các vấn đề nghiệp vụ phức tạp. Trong tổng số 72 công chức phụ trách giáo dục của phòng văn hóa - xã hội cấp xã, chỉ có 23 người có chuyên môn về lĩnh vực này.

Đồng chí Võ Hoàn Hải cho biết, để nâng cao hiệu quả quản lý, thời gian tới, cần kiện toàn cơ quan chuyên môn về giáo dục ở cấp xã và tỉnh theo hướng tinh gọn; rà soát quy định pháp lý để làm rõ trách nhiệm giữa cấp tỉnh và xã trong các lĩnh vực như: Đầu tư cơ sở vật chất, tuyển dụng giáo viên, kiểm tra nội bộ. Sở GD-ĐT sẽ tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực quản lý nhà nước về giáo dục cho cán bộ xã, phường; ứng dụng hệ thống quản lý trường học trực tuyến, dữ liệu học sinh, hồ sơ giáo viên, công tác kiểm định chất lượng... Sở kiến nghị Bộ GD-ĐT rà soát, bổ sung các quy định liên quan đến phân cấp, quy định thẩm quyền giáo dục cho từng cấp; mở rộng thẩm quyền cho cấp xã trong các trường hợp thành lập, sáp nhập, đình chỉ, chuyển đổi mô hình trường mầm non, tiểu học, THCS, trung tâm học tập cộng đồng; xác định rõ trách nhiệm của Sở GD-ĐT là đảm bảo năng lực tuyển dụng, đánh giá, đào tạo, phân luồng cũng như chịu trách nhiệm chính về chất lượng giáo dục toàn tỉnh.

Bên cạnh đó, Bộ GD-ĐT cần xây dựng nền tảng dữ liệu giáo dục quốc gia thống nhất do bộ chủ trì, kết nối với trung tâm dữ liệu quốc gia; mỗi cấp địa phương có đầu mối dữ liệu giáo dục chịu trách nhiệm cập nhật thường xuyên và báo cáo định kỳ. Việc đầu tư nguồn lực cho giáo dục theo từng cấp, quy hoạch mạng lưới trường lớp và các chính sách hỗ trợ vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, biên giới, hải đảo cũng cần được nghiên cứu, xem xét triển khai phù hợp.

H.NGÂN