เทศกาลเต๊ตครั้งแรกในฮานอย

ตลาดดอกไม้เทศกาลตรุษจีนที่สวนสาธารณะ Thong Nhat ในปี พ.ศ. 2536 เป็นสถานที่แรกที่แอนดี้ก้าวเท้าเข้ามา นี่คือตลาดเทศกาลเต๊ดที่ใหญ่ที่สุดในกรุงฮานอยในขณะนั้น ซึ่งผู้คนต่างมารวมตัวกันเพื่อเลือกซื้อลูกพีช คัมควอต และไม้ประดับอื่นๆ เพื่อประดับตกแต่งในช่วงเทศกาลเต๊ด

ตลาดเต๊ตฮานอยในปี 1993 (ภาพถ่าย: Andy Soloman)

“บรรยากาศของตลาดดอกไม้ในสมัยนั้นพิเศษมาก พ่อค้าแม่ค้าส่วนใหญ่เป็นชาวไร่ชาวนาที่เดินทางมาฮานอยพร้อมกับผลิตภัณฑ์ที่ปลูกมาตลอดทั้งปี พวกมันเป็นตะกร้าที่ใส่กิ่งพีชและกระถางคัมควอตขนาดเล็ก” แอนดี้เล่า

ผ่านเลนส์ของเขา แอนดี้สามารถจับภาพรอยยิ้มของผู้ขายและดวงตาที่กระตือรือร้นของผู้ซื้อได้ “ดูเหมือนว่าทุกคนต่างอยากนำเอาฤดูใบไม้ผลิกลับบ้านบ้าง” เขากล่าวแสดงความเห็น

เพื่อนชาวเวียดนามแนะนำให้ Andy Soloman ไปเที่ยวหมู่บ้าน Binh Da (Thanh Oai, ฮานอย) ซึ่งเป็นหมู่บ้านทำประทัดแบบดั้งเดิม ด้วยความอยากรู้เขาจึงมายังหมู่บ้านเล็กๆ แห่งนี้

ตลาดดอกไม้ไฟบิ่ญดา ปีพ.ศ.2536 (ภาพ: แอนดี้ โซโลแมน)

“ผมไปเยือนเมืองบินห์ดาเมื่อวันที่ 20 มกราคม 1993 ก่อนถึงเทศกาลเต๊ด ในเวลานั้น ผู้คนยังคงทำประทัดกันอยู่ ประทัดประเภทนี้ถูกห้ามผลิตตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 1995 เป็นต้นมา บรรยากาศในเมืองบินห์ดาในวันนั้นช่างเหลือเชื่อ ถนนสายหลักเต็มไปด้วยแผงขายประทัดสีชมพูซึ่งมีตั้งแต่ขนาดเท่าดินสอไปจนถึงขนาดข้อมือ” แอนดี้เล่า

ตลาดดอกไม้ไฟบิ่ญดา ปีพ.ศ.2536 (ภาพ: แอนดี้ โซโลแมน)

นอกจากตลาดดอกไม้ไฟแล้ว แอนดี้ยังได้เข้าร่วมงานเทศกาลดอกไม้ไฟอันโด่งดังของหมู่บ้านด่งกี (ตูซอน, บั๊กนิญ) ในเช้าวันที่ 4 ของเทศกาลเต๊ตอีกด้วย ประทัดยักษ์ 2 ลูก ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แห่งโชคลาภและความเจริญรุ่งเรือง ถูกอัญเชิญไปตามท้องถนนท่ามกลางเสียงกลองและเสียงเชียร์อันกระตือรือร้นของชาวบ้าน

“ดอกไม้ไฟนั้นใหญ่มากจนฉันต้องเงยหน้าขึ้นไปดู ดอกไม้ไฟได้รับการตกแต่งอย่างสวยงามและมีรายละเอียดที่ซับซ้อน” แอนดี้เล่า

เทศกาลดอกไม้ไฟดงกี ปี 1994 (ภาพ: แอนดี้ โซโลแมน)

สิ่งที่ประทับใจเขามากที่สุดคือบรรยากาศที่คึกคักของขบวนแห่ ชายหนุ่มสวมชุดไทยถือประทัดและส่งเสียงร้องเชียร์ ชาวบ้านยืนโบกมือต้อนรับขบวนพลุไฟอยู่ทั้งสองข้างทาง

“การมีส่วนร่วมของชุมชนในงานเทศกาลนี้เป็นสิ่งที่ผมไม่เคยเห็นที่ไหนมาก่อน ไม่ใช่แค่พิธีกรรมเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งความภาคภูมิใจของทั้งหมู่บ้านอีกด้วย” เขากล่าว

เทศกาลดอกไม้ไฟดงกี ปี 1994 (ภาพ: แอนดี้ โซโลแมน)

ความทรงจำไม่เคยจางหาย

ประสบการณ์ในช่วงเทศกาลเต๊ตปี 1993-1994 ในเวียดนามกลายเป็นส่วนหนึ่งในความทรงจำของแอนดี้ โซโลแมน ต่อมาเขาได้กลับไปยังหมู่บ้านบิ่ญดาและด่งกีหลายครั้งเพื่อค้นหาสถานที่และผู้คนในภาพถ่ายเก่าๆ

ช่างภาพ แอนดี้ โซโลแมน พบปะและมอบภาพถ่ายที่ระลึกให้กับนายเหงียน วัน ถันห์ ที่หมู่บ้านบิ่ญดา ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2567

ในช่วงไม่กี่ปีมานี้ บิ่ญดาอยู่ห่างไกลจากเสียงประทัด ขณะที่เดินไปตามถนนในหมู่บ้าน แอนดี้รู้สึกถึงความสงบและเงียบสงัด แตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากฉากที่เขาเคยเห็นเมื่อกว่า 30 ปีก่อน

“ฉันได้พบกับคนขายประทัดที่ปรากฏตัวอยู่ในรูปถ่ายของฉัน เมื่อเขาเห็นรูปถ่าย เขาก็หัวเราะและเล่าเรื่องราวในสมัยนั้นให้ฉันฟัง” แอนดี้เล่า

ช่างภาพ Andy Soloman กำลังวางแผนจัดนิทรรศการในฮานอยในปี 2025 โดยเขาจะจัดแสดงภาพถ่ายของผู้คนและช่วงเวลาน่าจดจำที่เขาถ่ายไว้ในช่วงทศวรรษ 1990 หนึ่งในนั้นคือผลงานที่เขาถ่ายไว้ในช่วงฤดูใบไม้ผลิแรกของเขาในเวียดนาม เขาหวังว่าการจัดนิทรรศการครั้งนี้จะทำให้คนรุ่นใหม่เข้าใจถึงคุณค่าทางวัฒนธรรมของเวียดนามได้ดียิ่งขึ้น โดยเฉพาะความงดงามของเทศกาลเต๊ตแบบดั้งเดิม

“สำหรับฉัน เทศกาลตรุษจีนไม่เพียงแต่เป็นโอกาสต้อนรับปีใหม่เท่านั้น แต่ยังเป็นช่วงเวลาในการเชื่อมโยงผู้คนเข้าด้วยกันและกับค่านิยมดั้งเดิมอีกด้วย ฉันรู้สึกโชคดีที่ได้มีโอกาสเก็บรักษาช่วงเวลาอันมีความหมายเหล่านั้นไว้ผ่านเลนส์ของฉัน” แอนดี้กล่าว

ช่างภาพ แอนดี้ โซโลแมน แอนดี้ โซโลแมน (เกิด พ.ศ. 2505) เป็นช่างภาพชาวอังกฤษ ระหว่างที่เขาอยู่ที่ฮานอย เขาทำงานให้กับหนังสือพิมพ์และสำนักข่าวหลายแห่ง ก่อนที่จะมาเป็นนักข่าวของรอยเตอร์ในปี 1997 ในช่วงหลายปีที่ทำงานให้กับ Reuters แม้ว่าเขาจะไม่ได้อาศัยอยู่ในเวียดนาม แต่ครอบครัวของเขาก็ยังคงเดินทางไปฮานอยเป็นประจำ ในช่วงปลายปี 2022 แอนดี้และภรรยาบินไปเวียดนามและเริ่มค้นหาตัวละครที่เขาถ่ายภาพไว้ เขาตั้งชื่อโครงการของเขาว่า Echoes: Vietnam Retraced