Philippines tạm dừng nhập gạo 60 ngày, lo 40% xuất khẩu gạo Việt Nam bị chặn cửa

Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) vừa gửi báo cáo khẩn đến Bộ Công Thương về nguy cơ hàng loạt doanh nghiệp xuất khẩu gạo gặp khó, sau khi Philippines, thị trường tiêu thụ lớn nhất bất ngờ tuyên bố tạm ngưng nhập khẩu trong 60 ngày kể từ 1-9.

Theo nguồn tin từ Bộ Nông nghiệp Philippines, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp nước này khuyến nghị tăng thuế và tạm dừng nhập khẩu gạo do gạo nhập khẩu đang gây tổn hại lớn cho sản xuất nội địa, thậm chí có thể buộc nhiều nhà máy xay xát trong nước phải đóng cửa.

Ngày 6-8, Tổng thống Philippines chính thức ký quyết định ngưng nhập khẩu trong hai tháng để bảo vệ nông dân trước tình trạng giá lúa giảm sâu trong mùa thu hoạch.

Trong văn bản, ông Đỗ Hà Nam - chủ tịch VFA - cho biết Philippines hiện chiếm 40-45% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo hằng năm của Việt Nam.

Việc đóng cửa thị trường này sẽ khiến nhiều hợp đồng đã ký bị đình trệ, gia tăng tồn kho và áp lực thanh khoản cho doanh nghiệp, đặc biệt khi đang vào vụ thu hoạch rộ tháng 8-9. 

Nếu không có đầu ra, giá gạo trong nước có nguy cơ giảm, kéo lợi nhuận của nông dân xuống thấp.

Hiện nhiều hợp đồng xuất khẩu sang Philippines chưa thể giao hàng do phía bạn chưa hoàn tất thủ tục kiểm dịch (SPS). Nếu lệnh cấm kéo dài, tồn kho sẽ phình to, giá xuất khẩu giảm và doanh nghiệp có thể lỗ nặng.

VFA cũng lo ngại lãi suất cao, thuế giá trị gia tăng (5%) áp dụng từ 1-7-2025 càng làm căng thẳng dòng tiền của doanh nghiệp.

Hiệp hội đề nghị Bộ Công Thương sớm có công hàm trao đổi với Bộ Nông nghiệp Philippines, tìm hướng tháo gỡ để duy trì xuất khẩu hoặc ít nhất hướng dẫn rõ loại gạo bị áp dụng lệnh cấm. 

Việt Nam và Philippines hiện có biên bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo ký ngày 30-1-2024, hiệu lực đến 31-12-2028.