ប្រទេសធំមួយ ដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍន៍ ត្រូវតែមានគោលនយោបាយអភិបាលកិច្ចល្អបំផុត។ ដើម្បីឱ្យមានអភិបាលកិច្ចល្អបំផុត ត្រូវតែមានការគ្រប់គ្រងល្អបំផុត។ ស្តេច Minh Mang បានធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលនៅឆ្នាំ 1831។ ជំនាន់ក្រោយបានចាត់ទុកថាវាជាកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលដ៏ល្អបំផុតមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រវៀតណាម។ កំណែទម្រង់ដំបូងគឺដោយស្តេច Le Thanh Tong ក្នុងឆ្នាំ ១៤៦៦។

ក្នុងអំឡុងពេលកំណែទម្រង់ បន្ទាប់ពីរៀបចំរដ្ឋាភិបាលកណ្តាលឡើងវិញ ស្តេច Minh Mang បានរៀបចំរដ្ឋាភិបាលមូលដ្ឋានឡើងវិញ។ ប្រទេសទាំងមូលត្រូវបានបែងចែកទៅជាខេត្តចំនួន 30 និងខេត្ត Thua Thien ដើម្បីគ្រប់គ្រងតំបន់រាជធានី។ វៀតណាមខាងជើងមាន 13 ខេត្ត វៀតណាមកណ្តាលមាន 11 ខេត្ត និងខេត្តមួយ ហើយវៀតណាមខាងត្បូងមាន 6 ខេត្ត។ អង្គភាព​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​ក្នុង​ប្រទេស​យើង​មាន​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​នោះ​មក។

នៅឆ្នាំ 1858 បារាំងបានបាញ់ជាលើកដំបូងដើម្បីឈ្លានពានប្រទេសរបស់យើង។ ចាប់ពីថ្ងៃនោះមក បារាំងបានបង្ខំរាជវង្សង្វៀន ឱ្យចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាជាច្រើន ដើម្បីលក់ប្រទេសរបស់យើងឱ្យបារាំងបន្តិចម្តងៗ។ ទីបំផុតមានសន្ធិសញ្ញាប៉ាតេណូត្រឆ្នាំ១៨៨៤។ យោងតាមសន្ធិសញ្ញាកូសាំងស៊ីនជាអាណានិគម តុងកឹងជាអាណាព្យាបាល ហើយអណ្ណាមជាតំបន់ស្វយ័ត។

ខេត្ត​កូសាំងស៊ីន​ទាំង​ប្រាំមួយ​ត្រូវ​បាន​បារាំង​បែង​ចែក​ជា​ច្រើន​ខេត្ត​តាម​បទប្បញ្ញត្តិ​របស់​បារាំង។

វៀតណាមកណ្តាលជាតំបន់ស្វយ័ត ដូច្នេះបារាំងមិនជ្រៀតជ្រែកច្រើនទេ ខេត្តនានានៅដដែល មានតែកាត់ផ្នែកជាច្រើននៃខេត្ត Thanh Hoa, Nghe An, Ha Tinh, Quang Binh, Quang Tri ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងៗ យោងតាមក្រិត្យស្តីពីផែនការព្រំដែននៃប្រទេសទាំងបីរបស់អគ្គទេសាភិបាលឥណ្ឌូចិន និងបំប្លែងខេត្ត Ninh Thuan នៃខេត្ត Binh Thuan ទៅជាខេត្ត Ninh Thuan។

ដី​បាក់​គី​មាន​ការ​រំខាន​បំផុត​។ នេះជាទឹកដីដែលមានការបះបោរជាច្រើននៃគ្រប់ក្រុមជនជាតិភាគតិចប្រឆាំងនឹងអាណានិគមនិយមបារាំង ទាំង Kinh និងតំបន់ខ្ពង់រាប ដូចជាការបះបោររបស់ Hoang Hoa Tham, Doc Ngu, Doc Tit... ដូច្នេះដំបូងឡើយបារាំងបានប្រើរដ្ឋាភិបាលយោធាដើម្បីគ្រប់គ្រងដោយបង្កើតក្រុមយោធាចំនួន 5 ។ ក្រោយ​ពី​ធ្វើ​ឲ្យ​ចលនា​ប្រឆាំង​ស្ងប់​ស្ងាត់ គេ​ចាប់​ផ្ដើម​បំបែក​ខេត្ត​ឡើង​វិញ។ តាម​គោល​នយោបាយ​«​បែង​ចែក​និង​ការ​គ្រប់​គ្រង​» ពួក​គេ​បាន​បែង​ចែក​ខេត្ត​បាក់គី​ទាំង​១៣​ជា​ខេត្ត​ជាង​៣០។ នៅចំណុចមួយ លោក Nguyen Khuyen បានរាប់ដល់ទៅ 36 ខេត្ត ដូចដែលបានបង្ហាញនៅក្នុងគូអបអរសាទរម្តាយរបស់គាត់ Tay Tu Hong៖

«មាន​រោង តុសសកុដិ និង​អាសនៈ​ធូប​សម្រាប់​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះមហាក្សត្រ កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​របស់​ព្រះអង្គ​ល្បី​នៅ​៣៦​ខេត្ត»។ គាត់​ចង់​និយាយ​អំពី​កិត្តិនាម​របស់​ម្តាយ​លោក​ខាង​លិច​នៅ​ទូទាំង​ភាគ​ខាង​ជើង​នៅ​ពេល​នោះ។

ការ​បែងចែក​ខេត្ត​បាក់​គី​ទៅ​ជា​ជាង​៣០​ខេត្ត​ក្នុង​ពេល​តែ​មួយ​ជៀស​មិន​រួច​បាន​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ភាព​មិន​គ្រប់​គ្រាន់ ការ​ដាក់​ឈ្មោះ និង​អំពើ​តាម​អំពើ​ចិត្ត​ក្នុង​ការ​ដាក់​ឈ្មោះ។ នៅពេលនោះ មានឈ្មោះខេត្តមួយចំនួនដែលគួរឱ្យអស់សំណើច ដែលត្រូវផ្លាស់ប្តូរនៅពេលក្រោយ ប៉ុន្តែក៏មានឈ្មោះដែលនៅតែប្រើសព្វថ្ងៃនេះដែរ។ ជនជាតិ​បារាំង​នៅ​ពេល​នោះ​មាន​របៀប​ដាក់​ឈ្មោះ​ទីកន្លែង​តាម​ទីស្នាក់ការ​របស់​អភិបាលខេត្ត។

នៅឆ្នាំ 1896 នៅពេលដែលទីក្រុងខាងក្នុងនៃទីក្រុងហាណូយ និងតំបន់ជុំវិញនោះបានក្លាយជាសម្បទានរបស់បារាំង បារាំងបានសម្រេចចិត្តផ្លាស់ប្តូរស្ថាប័នគ្រប់គ្រងនៃផ្នែកដែលនៅសល់នៃខេត្តហាណូយចាស់ទៅភូមិ Do ក្នុងស្រុក Thanh Oai ។ ភូមិនេះមានស្ពានប្រក់ក្បឿងដ៏ស្រស់ស្អាតឆ្លងកាត់ទន្លេ Nhue ។ ប្រជាជនហៅវាថាស្ពាន។ ផ្លូវខេត្តស្ថិតនៅជាប់នឹងស្ពាន Cau Do ដូច្នេះបារាំងបានដាក់ឈ្មោះដីដែលនៅសល់នៃខេត្តហាណូយចាស់ថា ខេត្ត Cau Do ! ក្រោយ​មក អភិបាលខេត្ត Cau Do ដែល​ចេះ​ដឹង​បាន​សុំ​ប្តូរ​មក​ខេត្ត Ha Dong វិញ!

ឈ្មោះខេត្តចាស់ Hoa Binh ស្តាប់ទៅសប្បាយ។ បារាំងបានរកឃើញខេត្ត Hung Hoa ធំពេក ហើយត្រូវបែងចែកជាខេត្តជាច្រើន។ នៅពេលធ្វើការស្ទង់មតិ គេបានរកឃើញថា ស្រុកជាច្រើននៃខេត្តជាជនជាតិ Muong លើសលុប ហើយ Lac Son និង Lac Thuy ក្នុងខេត្ត Ninh Binh ក៏ជាជនជាតិ Muong ផងដែរ។ ពួក​គេ​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​រួម​បញ្ចូល​ទឹកដី​ទាំង​នេះ​បង្កើត​ជា​ខេត្ត​ថ្មី​មួយ​ឈ្មោះ​ថា​ខេត្ត​មួង។ បន្ទាប់​មក​ផ្លូវ​ខេត្ត​ស្ថិត​នៅ​ផ្សារ​ជោរ។ ដើម្បី​ឲ្យ​ស្រប​នឹង​ការ​ដាក់​ឈ្មោះ​ទូទៅ ខេត្ត​នេះ​បាន​ប្តូរ​ឈ្មោះ​មក​ជា​ខេត្ត​ចោមចៅ។ រាជធានីខេត្តស្ថិតនៅទីប្រជុំជនភ្នំដាច់ស្រយាលមួយ ហើយត្រូវបានវាយប្រហារដោយពួកបះបោររបស់ ដុក ទិត ដែលបានកាន់កាប់ការិយាល័យខេត្ត ហើយបានសម្លាប់អគ្គកុងស៊ុលរងបារាំង។ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ត្រូវ​រំកិល​ផ្លូវ​ខេត្ត​ចុះ​ទៅ​ឃុំ Hoa Binh ចម្ងាយ​ប្រហែល ៣០ គីឡូម៉ែត្រ។ ឈ្មោះ Hoa Binh មកពីទីនោះ។ សំណាង​ហើយ​ឈ្មោះ Hoa Binh ជា​ឈ្មោះ​ដ៏​ស្រស់​ស្អាត​មិន​ត្រូវ​បាន​ផ្លាស់​ប្តូរ!

ឈ្មោះ​ខេត្ត Lao Cai ក៏​ជា​បញ្ហា​ដែល​ត្រូវ​ពិភាក្សា​ច្រើន​ដែរ។ រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ មាន​អ្នក​ខ្លះ​ថា លាវ កៃ ខ្លះ​ហៅ​ថា លាវ កៃ ខ្លះ​ថា ឡាវ កៃ ឬ ឡាវ កៃ។ មូលហេតុ​ក៏​ដោយសារ​ប្រភពដើម​នៃ​ឈ្មោះ​!

ខេត្ត Lao Cai ក្នុងសម័យបារាំងគឺជាផ្នែកមួយនៃខេត្ត Quy Hoa និងខេត្ត An Tay នៃខេត្ត Hung Hoa ក្នុងសម័យ Minh Mang ។ បារាំង​យល់​ឃើញ​ថា​នេះ​ជា​ទឹកដី​ដ៏​សំខាន់ ដូច្នេះ​គេ​បាន​បង្កើត​កម្លាំង​យោធា​លាតសន្ធឹង​តាម​ព្រំដែន​ពី​ស៊ីម៉ាកៃ​ដល់​ផុងថូ។ បន្ទាប់ពីស្ថានការណ៍មានស្ថិរភាព ខេត្តនេះត្រូវបានអរិយធម៌ ហើយប្តូរឈ្មោះជាខេត្តឡាវ Cai (Lao Cai, Lao Kay, Lao Kay)។

ឈ្មោះនេះបានមកពីសង្កាត់ដែលបង្កើតឡើងដោយជនអន្តោប្រវេសន៍ចិននៅចំនុចប្រសព្វនៃទន្លេក្រហម និងទន្លេ Nam Thi ក្នុងទឹកដី Dai Viet ។ មិនយូរប៉ុន្មាន ជនជាតិវៀតណាម តាយ និងណឹងមួយចំនួនក៏បានធ្វើចំណាកស្រុក និងបង្កើតទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មមួយនៅចម្ងាយពីរបីគីឡូម៉ែត្រពីទន្លេក្រហម។ ប្រជាជនក្នុងសង្កាត់នៅផ្លូវបំបែក Nam Thi ភាគច្រើននិយាយគ្រាមភាសា Quan Hoa វាយដើមទ្រូង ហើយអះអាងថាជាអ្នកស្រុកដំបូងគេនៃសង្កាត់ ដោយហៅខ្លួនឯងថាទីក្រុងចាស់ (នៅចិន-វៀតណាម ទីក្រុងចាស់)។ អ្នក​ស្រុក​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្រោយ​មក​គឺ​អ្នក​ក្រុង​ថ្មី ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា Pho Moi សព្វ​ថ្ងៃ។

ពាក្យ លាវ ណៃ ត្រូវ​បាន​បញ្ចេញ​ជា​ភាសា​ក្វាន់​ហ្វា តៃ​ណុង ភាសា​ម៉ុង ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​លាវ​ Cai និង​បំរែបំរួល​ផ្សេងៗ​ដូច​ខាង​លើ។ នៅពេលដែលតំបន់យោធាត្រូវបានបង្កើតឡើង និងប្តូរទៅជាខេត្តមួយ រាជធានីខេត្តស្ថិតនៅទីប្រជុំជនចាស់ ដូច្នេះឈ្មោះខេត្តក៏ត្រូវបានហៅតាមទីក្រុងចាស់គឺខេត្ត Lao Cai (Lao Cai, Lao Kay, Lao Kay, Lao Nhai)។ ឈ្មោះ​នោះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រើ​ដើម្បី​ហៅ​តំបន់​ព្រំដែន​ដ៏​ធំ​មួយ​ដែល​បុព្វបុរស​របស់​យើង​មាន​ឈ្មោះ​ដ៏​ស្រស់​ស្អាត និង​មាន​អត្ថន័យ​សម្រាប់។ ឈ្មោះ​ដែល​បារាំង​បាន​ផ្តល់​ឱ្យ​គឺ​សមរម្យ​សម្រាប់​តែ​ដាក់​ឈ្មោះ​សង្កាត់ ឬ​ក្រុង​ប៉ុណ្ណោះ។

អ្វី​ទៅ​ជា​ការ​ដាក់​ឈ្មោះ​តាម​អំពើ​ចិត្ត​តាម​អំពើ​ចិត្ត និង​តាម​អំពើ​ចិត្ត​របស់​ជនជាតិ​បារាំង។

វិធីសាស្ត្រដាក់ឈ្មោះនោះ ក៏ត្រូវបានបារាំងយកមកអនុវត្តផងដែរ ចំពោះខេត្តជាច្រើនទៀតនៅខាងជើង និងខាងត្បូងចាស់! ឈ្មោះជាច្រើននៅតែត្រូវបានប្រើសព្វថ្ងៃនេះ។

រដ្ឋាភិបាលរបស់យើងកំពុងអនុវត្តកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលដ៏អស្ចារ្យពិតប្រាកដ ដើម្បីបើកសករាជថ្មីសម្រាប់វៀតណាម ដែលជាសម័យកាលថ្មីនៃការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ។ សង្ឃឹមថាប្រវត្តិសាស្ត្រនឹងកត់ត្រានេះជាកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលជោគជ័យលើកទីបីនៅវៀតណាម។ សង្ឃឹមថាឈ្មោះខេត្តថ្មីនឹងអាចមរតកប្រពៃណីជាតិ មរតកវប្បធម៌ដូនតា លុបបំបាត់ចោលនូវសំណល់មិនសមរម្យនៃសម័យអាណានិគម និងបង្ហាញពីស្មារតីកើនឡើងនៃយុគសម័យថ្មី!

ទន្ទឹងរង់ចាំយុគសម័យថ្មី។