Đối với một tỉnh miền núi, biên giới như Lạng Sơn, việc triển khai thực hiện các mục tiêu của chương trình xây dựng NTM đòi hỏi nguồn lực đầu tư lớn, cần hỗ trợ của Nhà nước.

Nhà nước hỗ trợ

Đến hết năm 2020, toàn tỉnh có 65 xã được công nhận đạt chuẩn NTM, trong đó có 7 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, bình quân mỗi xã đạt 12,97 tiêu chí NTM. Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh phấn đấu có thêm 50 xã đạt chuẩn NTM (bình quân mỗi năm có thêm 10 xã đạt chuẩn NTM); 25 xã NTM nâng cao, 12 xã NTM kiểu mẫu...

Từ năm 2021 đến nay, việc triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn do nguồn lực đầu tư còn hạn chế; các xã có điều kiện thuận lợi đã được lựa chọn xây dựng NTM ở các giai đoạn trước, do đó giai đoạn này còn nhiều xã đặc biệt khó khăn; bộ tiêu chí xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 có nhiều tiêu chí mới, khó, đòi hỏi nhu cầu đầu tư lớn hơn, nhất là các tiêu chí về hạ tầng...

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cho biết: Trước những khó khăn đó, sở đã tham mưu UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thành phố tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp để khắc phục khó khăn, quyết tâm phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng NTM hằng năm, giai đoạn đề ra. Để hỗ trợ các huyện, thành phố xây dựng NTM, UBND tỉnh đã cân đối, lồng ghép phân bổ nguồn lực để hỗ trợ các xã thực hiện các tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu...

Cụ thể giai đoạn 2021-2025, tổng nguồn lực ngân sách Nhà nước hỗ trợ trực tiếp cho chương trình ước khoảng 1.919 tỷ đồng, vốn lồng ghép 5.748 tỷ đồng. Nguồn vốn đầu tư của Nhà nước đã hỗ trợ các xã điểm phấn đấu đạt chuẩn NTM đầu tư xây dựng trên 340 công trình cơ sở hạ tầng như các công trình giao thông, y tế, giáo dục, cơ sở vật chất văn hóa, điện, thủy lợi, chợ nông thôn; xây dựng 86 mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân....Qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất, sinh hoạt của người dân cũng như trực tiếp góp phần vào việc hoàn thành nhiều tiêu chí khó trong xây dựng NTM trên địa bàn.

Ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Chủ tịch UBND huyện Bình Gia cho biết: Việc triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ trong xây dựng NTM trên địa bàn huyện gặp nhiều khó khăn do xuất phát điểm các xã thấp, với 100% các xã bắt tay vào xây dựng NTM đều là xã đặc biệt khó khăn. Trước thực tế đó, từ năm 2021 đến nay, UBND huyện đã rà soát, triển khai đầu tư xây dựng 70 công trình ở các xã điểm phấn đấu đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao trong giai đoạn 2021-2025. Các công trình được đầu tư xây dựng đã góp phần quan trọng giúp các xã hoàn thành các tiêu chí về hạ tầng. Đến nay trên địa bàn huyện có 10/18 xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao.

Cùng với xây dựng cơ sở hạ tầng, từ nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước, các huyện, thành phố đã triển khai các mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất để nâng cao thu nhập cho người dân. Bà Vũ Thị Hương, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đình Lập cho biết: Từ nguồn vốn hỗ trợ sản xuất của chương trình xây dựng NTM, giai đoạn 2022-2024, trên địa bàn huyện đã hỗ trợ xây dựng 5 mô hình phát triển sản xuất với kinh phí 3,7 tỷ đồng. Qua đó đã góp phần đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân cũng như góp phần vào việc hoàn thành các tiêu chí thu nhập, giảm nghèo của các xã. Đến nay 100% các xã trên địa bàn huyện đã đạt chuẩn NTM.

Bên cạnh sự đầu tư, hỗ trợ nguồn lực của Nhà nước, trong những năm qua, người dân trên địa bàn tỉnh cũng tích cực chung tay, góp sức thực hiện các tiêu chí NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

Người dân chung sức

Để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng NTM đề ra, việc huy động nguồn lực từ người dân đóng vai trò rất quan trọng. Xác định rõ như vậy, trong những năm qua, các cấp, ngành liên quan đã chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp để người dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của chương trình và vai trò chủ thể của mình trong xây dựng NTM.

Ông Hoàng Đăng Dũng, Trưởng phòng Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Để huy động sức dân, các cấp, ngành đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức như tuyên truyền thông qua hội nghị, tập huấn; tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuyên truyền trực tiếp đến từng thôn, bản, hộ dân...

Cụ thể hằng năm, các cấp, ngành liên quan, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức hội, đoàn thể đã tổ chức tuyên truyền chuyên đề, lồng ghép các nội dung liên quan đến xây dựng NTM được gần 4.000 cuộc với gần 300.000 lượt người tham dự; tổ chức trên 100 lớp tập huấn, bồi dưỡng về xây dựng NTM; tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng trên 1.000 tin, bài...Cùng với đó, đối với một số dự án gặp vướng mắc (chủ yếu về mặt bằng), các cấp, ngành liên quan thường xuyên trực tiếp xuống từng thôn, bản, hộ gia đình để tuyên truyền, vận động...

Ông Hoàng Văn Điều, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Cao Lâu, huyện Cao Lộc cho biết: Năm 2024, xã Cao Lâu được chọn làm xã điểm phấn đấu đạt chuẩn NTM. Để thực hiện các tiêu chí NTM, bên cạnh nguồn lực đầu tư của Nhà nước, UBND xã đã chủ động phối hợp với các cơ quan tổ chức tuyên truyền, vận động thông qua các cuộc hội nghị từ xã đến 100% các thôn; tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh, mạng xã hội ở xã, thôn...với các nội dung liên quan đến xây dựng NTM, đặc biệt là việc triển khai xây dựng các tuyến đường cần sự chung sức của người dân trong việc hiến đất. Thông qua tuyên truyền, người dân hiểu và tích cực chung sức thực hiện.

Ông Triệu Văn Diện, thôn Nà Va, xã Cao Lâu cho biết: Năm 2024, Nhà nước có chủ trương xây dựng tuyến đường qua một phần diện tích đất của gia đình. Sau khi dược tuyên truyền, vận động, gia đình tôi hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc làm đường và tự nguyện hiến 2024 m2 đất và một số cây trồng trên đất để công trình sớm được triển khai xây dựng hoàn thành.

Cùng với gia đình ông Diện, năm 2024, người dân trên địa bàn xã Cao Lâu hiến trên 20.000 m2 đất cùng tiền mặt và ngày công lao động để chung sức thực hiện các tiêu chí giao thông, cơ sở vật chất văn hóa, môi trường...Từ sự chung tay, góp sức của người dân đã góp phần quan trọng giúp xã Cao Lâu hoàn thành mục tiêu đạt chuẩn NTM năm 2024.

Không chỉ người dân trên địa bàn xã Cao Lâu, thực hiện chương trình xây dựng NTM, từ năm 2021 đến nay, người dân ở các xã khác trên địa bàn tỉnh cũng đã tích cực đóng góp công sức, tiền của, hiến đất để chung sức thực hiện các tiêu chí NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Cụ thể từ năm 2021 đến nay, người dân đóng góp tiền, công, hiến đất quy ra tiền trị giá trên 413 tỷ đồng.

Từ nguồn lực đầu tư của Nhà nước, sự chung tay, góp sức của người dân cùng các nguồn lực hợp pháp khác đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng NTM chung trên địa bàn tỉnh. Giai đoạn 2021-2024, toàn tỉnh công nhận thêm 44 xã đạt chuẩn NTM (vượt chỉ tiêu hằng năm). Qua đó đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 106 xã được công nhận đạt chuẩn NTM, trong đó có 27 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 10 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, bình quân mỗi xã đạt 15,18 tiêu chí.

Năm 2025, dự kiến toàn tỉnh phấn đấu có thêm 9 xã đạt chuẩn NTM. Tuy nhiên hiện nay, tỉnh đang tổ chức việc sắp xếp bộ máy hành chính, trong đó có việc sáp nhập các xã, phường dẫn tới một số xã có sự điều chỉnh địa giới cũng như tiêu chí. Do đó, các xã đang tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân duy trì, củng cố các tiêu chí đã đạt, đồng thời huy động nguồn lực để tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ tốt hơn nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn.

Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, có thể khẳng định đến thời điểm này, việc triển khai xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Thời gian tới, việc triển khai xây dựng NTM trên cả nước, trong đó có tỉnh Lạng Sơn sẽ có những thay đổi phù hợp với điều kiện thực tiễn sau sắp xếp. Tuy nhiên, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp, ngành, sự chung tay, góp sức của người dân, tin tưởng rằng thời gian tới, việc triển khai các mục tiêu xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh sẽ tiếp tục gặt hái được nhiều kết quả tích cực hơn nữa. Từ đó góp phần quan trọng vào việc đổi thay diện mạo nông thôn, tiếp tục nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân cũng như sự phát triển kinh tế-xã hội chung trên địa bàn tỉnh.