Khơi dậy tình yêu văn hóa dân tộc trong học đường

Đà Nẵng là thành phố có nhiều di sản văn hóa dân gian góp phần tạo nên bản sắc, con người nơi đây. Để phát huy và bảo tồn giá trị di sản văn hóa, nhiều trường học trên địa bàn thường xuyên đưa loại hình văn hóa, văn nghệ dân gian vào hoạt động trong nhà trường, qua đó góp phần khơi gợi tình yêu văn hóa dân tộc cho học sinh, sinh viên.

Lồng ghép vào hoạt động ngoại khóa

Nhà nghiên cứu Đinh Thị Trang, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian thành phố phân tích: “Sự hình thành đạo đức, nếp sống, lối sống của con người thông qua môi trường của gia đình, cộng đồng nhóm trong xã hội, nhà trường, hệ thống thông tin đại chúng... Trẻ con khi mới sinh ra nếu được nghe những bài hát ru, những câu ca dao mang tính giáo dục thì từ từ sẽ ngấm và đi theo đến hết cuộc đời. Việc ứng xử trong gia đình, cộng đồng nhóm xã hội đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển một con người”.

Với ý nghĩa này, trong thời gian qua, nhiều trường học trên địa bàn thành phố thường xuyên đưa loại hình văn hóa, văn nghệ dân gian vào các hoạt động trong nhà trường.

Thầy giáo Phan Trần Duy Lam, Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Chơn cho biết, thời gian qua, nhà trường thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ dân gian trong các hoạt động ngoại khóa của nhà trường.

Bên cạnh đó, nhà trường còn cho các em tham dự lễ hội cầu ngư tổ chức hằng năm trên địa bàn phường Thanh Khê. Đặc biệt, mới đây, nhân dịp chào mừng kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đoàn và kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng thành phố Đà Nẵng, nhà trường tổ chức Ngày hội Văn hóa dân gian năm học 2024 - 2025 thu hút đông đảo học sinh tham gia.

“Ngày hội với nhiều hoạt động ý nghĩa, hướng đến mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh. Các em được thỏa sức thể hiện mình thông qua các phần thi: Dân vũ, thời trang tái chế, giao lưu trò chơi dân gian, gian hàng ẩm thực và các tiết mục múa hát tập thể các bài dân ca. Qua đó giúp các em phát triển tài năng, đồng thời trải nghiệm các trò chơi dân gian như nấu cơm bằng củi và các món ăn dân dã, sử dụng chi tiêu hợp lý khi đi chợ…, giáo dục kỹ năng sống cho các em”, thầy giáo Phan Trần Duy Lam chia sẻ.

Tại phường Hải Châu, Trường Mầm non Ngọc Lan chuyển hóa hoạt động văn nghệ, ẩm thực dân gian theo hình thức vừa học vừa chơi. Nhà trường thường xuyên cho các bé trải nghiệm các hoạt động dân gian như trò chơi bơi thúng rừng dừa Bảy Mẫu, vừa chèo thúng vừa nghe hát dân ca Quảng Nam. Trong hoạt động giáo dục âm nhạc, các cô hát cho các bé nghe các bài hát mang âm hưởng dân ca và nghe thổi sáo giai điệu bài hát đó.

Chia sẻ về hoạt động ý nghĩa này, cô giáo Nguyễn Quốc Thư Trâm, Hiệu trưởng Trường Mầm non Ngọc Lan cho biết: “Hoạt động dân gian luôn được giáo viên trong trường lồng ghép vào các hoạt động học một cách hợp lý và uyển chuyển, qua đó không chỉ giúp làm phong phú nội dung học, mà còn giúp các bé hứng thú hơn, nhớ sâu và kỹ nội dung học. Bên cạnh đó còn làm phong phú bản sắc văn hóa dân tộc trong tâm hồn các bé, giúp các bé lớn lên mỗi ngày trong vui vẻ, khỏe mạnh nhưng vẫn nuôi dưỡng nét đẹp văn hóa vùng miền nơi bé đang sống”.

Nâng cao ý thức gìn giữ

Văn hóa dân gian không chỉ là “kho báu quá khứ” mà còn là nền tảng cho sáng tạo đương đại và phát triển bền vững.

Trong hoạt động dạy và học, Trường Tiểu học Lê Đình Chinh (phường Hòa Cường) khuyến khích học sinh đưa thể loại dân gian vào các tiết mục văn nghệ dưới cờ, hay các hoạt động của nhà trường. Trung bình mỗi tuần nhà trường tổ chức 1-2 lớp biểu diễn tiết mục văn nghệ dân gian.

Theo cô giáo Huỳnh Thị Thu Nguyệt, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Đình Chinh: “Đây là một hoạt động mang tính tập thể lành mạnh, được nhiều học sinh tham gia. Việc khuyến khích đưa các tiết mục văn nghệ dân gian vào nhà trường, ngoài giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, nhà trường còn mong muốn tất cả học sinh cùng hướng về cội nguồn và càng hiểu hơn những giá trị độc đáo trong văn hóa cổ truyền dân tộc. Đây cũng là một trong những tiêu chí trong công tác giáo dục năng lực, phẩm chất cho học sinh theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018”.

Ở bậc đại học, việc đưa loại hình văn hóa, văn nghệ dân gian vào các hoạt động cũng được quan tâm. Trong quá trình giảng dạy 2 học phần Cơ sở văn hóa Việt Nam và Hán Nôm, khoa Khoa học xã hội và nhân văn (Đại học Duy Tân) đã áp dụng một số mô hình giảng dạy mới nhằm giúp sinh viên chuyên ngành văn hóa du lịch, du lịch lữ hành, tiếng Trung du lịch, tiếng Anh biên phiên dịch, truyền thông đa phương tiện…, thay đổi nhận thức với văn hóa dân tộc, đặc biệt là văn hóa dân gian Đà Nẵng.

ThS. Nguyễn Thị Kim Bài, cán bộ Khoa Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Duy Tân cho biết, khi giảng dạy các vấn đề liên quan đến lễ hội, tín ngưỡng, nghệ thuật thanh sắc, nhà truyền thống…, giảng viên lồng ghép giới thiệu văn hóa Đà Nẵng như lễ hội cầu ngư, tín ngưỡng thờ các vị thần trong gia cư người dân Đà Nẵng, nghệ thuật hô hát bài chòi, nhà cổ…

“Việc lồng ghép những kiến thức về văn hóa dân gian tại thành phố mà sinh viên đang sống và học tập không chỉ khơi gợi sự hứng thú trải nghiệm thực tế mà còn gợi dẫn sự tự ý thức trách nhiệm trước các giá trị văn hóa dân tộc của sinh viên”, ThS. Nguyễn Thị Kim Bài nói.